اختلال طیف اتیسم چیست؟
اوتیسم یک اختلال رشدی عصبی است و در اثر تغییراتی در رشد طبیعی مغز ایجاد می شود که منجر به مشکلات و اختلالاتی در حیطه های مختلف رشد که مهمترین آن رشد اجتماعی است، میشود. به طور کلی ویژگیهای اوتیسم در سه حیطه اصلی قرار میگیرد که شامل:
تعاملات اجتماعی،
مهارتهای ارتباطی
علایق و فعالیتهای محدود است
در بعضی از موارد این کودکان به خاطر اجتناب از تماس چشمی و یا گوشهگیری و بی علاقه بودن نسبت به بازی و ارتباط برقرار کردن با سایر افراد به شکلی متفاوت از سایر کودکان به نظر میآیند . واژهی طیف در اختلال طیف اوتیسم به این معنا هست که ویژگی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم از علایم خفیف تا شدید گسترده است و با هم تفاوتهای زیادی دارد در بسیاری از این کودکان رفتارهای جانبی مثل مشکلات رفتاری، اضطراب ،افسردگی و اختلال در خواب هم دیده میشود یکی از ویژگیهای بارز کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم مشکل قابل توجه در اکتساب و یادگیری زبان هست.
بعضی از آنها در یادگیری اولین کلمات هم دچار مشکل هست و انواع خفیفتر آنها در صحبت کردن منسجم و مرتبط و پاسخگویی به سوالات دچارمشکل هستند.علایم اوتیسم در اکثر کودکان در دوران نوزادی ظاهر میشود در حالی که سایر کودکان ممکن است در ماهها یا سالهای اول زندگی خود به طور نسبتا طبیعی رشد کرده و رشد میکند اما ناگهان مهارتهای ارتباطی و کلامی را که به دست آوردهاند را از دست میدهند در ادامه به برخی از مهمترین علایم کودکان طیف اتیسم اشاره میکنم باید توجه داشته باشیم که کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ویژگیهای بسیار متفاوتی دارند پس ممکن است بعضی از این ویژگیها در بعضی از کودکان باشد و در بعضی از آنها نباشد.
1) او از ارتباط برقرار کردن با دیگران دوری می کند و ترجیح میدهد که کمتر با دیگران وارد ارتباط و تعامل شود
2) در یادگیری زبان دچار مشکل است و با بچههای هم سن و سالش صحبت و بازی نمیکند و یا اگر صحبت میکند حفظ آن ارتباط کلامی و یا بازی برای آنها بسیار مشکلت هست .
3) درک موقعیتهای عاطفی انسانهایی که در اطراف او هستند برای او بسیار کار سخت و مشکلی است همچنین ابراز احساسات و داشتن حالات چهرهای متناسب با آن احساس برای آنها کار مشکلی است
4) در برقراری تماس چشمی در ارتباط با افراد دیگر دچار ضعف و مشکل هستند
5) بعضی از این کودکان بر خلاف سایر کودکان که ارتباط نزدیکتری با والدین خود دارند تمایز و تفاوت زیادی بین والدین خود و سایر افراد قائل نمیشوند
6) گاهی اوقات کودک طیف اوتیسم در زبان به جای اینکه خود را اول شخص معرفی کند و ضمیرمن را برای خود به کار ببرد خود را سوم شخص معرفی میکند و در تشخیص این موضوع دچار ناتوانی است
7) ویژگی دیگری که در این کودکان دیده میشود کارها ها و علایق تکراری هست به طور مثال بارها و بارها اسباب بازیهای خود را در یک ردیف میچینند و جمع میکنند و دوباره این کار ر انجام میدن و یا با یک وسیلهی خاص فقط ارتباط برقرار میکنن و یا بازی میکنم
8) ویژگی دیگری که در این کودکان دیده میشود مشکلات حسی متعدد هست انواع بیحسیها یا کم حسی هایی که در این کودکان وجود دارد میتواند منجر به ناهنجاریهای رفتاری شود این مشکلات حسی میتواند در انواع حواس،، کودکان مثل حس لمس، حس بینایی، حس شنیداری و حس عمقی به وجود بیاید به طور مثال کودک از نظر قدرت بینایی مشکلی ندارد اما بسیار به نور حساس است و اگر در محیطی که اندکی نور بیشتری دارد قرار بگیرد شروع به رفتارهای غیر معمول مثل جیغزدن می کند
علایم اتیسم در کودکان بر اساس معیارهای DSM-5
مطابق با راهنمای تشخیصی وآماری اختلالات روانپزشکی ویراست پنجم یا DSM5 علایم اختلال طیف اتیسم چهار معیار اصلی دارد (الف، ب، ج، د ) که زیرمجموعه های هر کدام در ادامه توضیح داده شده است:
الف) مشکل پایدار در برقراری ارتباط یا تعامل اجتماعی در چندین موقعیت ارتباطی که به خاطر تاخیرهای عمومی رشد نیست و هر سه ویژگی زیر را باید نشان دهد:
- نقص در تعامل اجتماعی-عاطفی
1.1)شروع کنندگی غیر طبیعی ارتباط اجتماعی مثل لمس آزاردهنده و زدن دیگران و پاسخ نامناسب در این ارتباط
1.2) شکست در مکالمات رفت و برگشتی به دلیل ضعیف بودن کاربردشناسی زبان، عدم پاسخ به صدازدن اسمش در مکالمات، بدون توجه به طرف مقابل و بدون دادن اطلاعات کافی به طور مبهم و پراکنده صحبت می کند، مکالمات یک طرفه دارد، شروع کننده مکالمه نیست
1.3) کاهش اشتراک علایق بهطوری که توجه دیگران را به سمت چیزی که دوست دارند جلب نمی کنند و همینطور به آنجه دیگران توجه می کنند و نشان می دهند توجه نمی کنند در واقع توجه مشترک ندارند.
1.4) کاهش اشتراک احساسات به طوری که لبخند اجتماعی ندارد، نمی تواند دیگران را در لذت ها و دستاوردهای خود سهیم کند.به تشویق شدن پاسخ مناسبی نمی دهد، توانایی همدلی و آرامش دادن به دیگران را ندارد، پاسخ مناسبی به ابراز محبت و علاقه و تماس فیزیکی نشان نمی دهد.
1.5) نقص در شروع تعاملات اجتماعی
1.6) تقلید اجتماعی محدود به طوری که توانایی شرکت در بازی های اجتماعی ساده را ندارد
2) نقص در رفتارهای ارتباطی غیرکلامی که برای تعامل اجتماعی استفاده می شود
2.1) اختلال در تماس چشمی
2.2) مشکل در درک و استفاده از حرکات و ژست های بدنی مثل اشاره و و یا فرم بدن برای نشان دادن یک معنای خاص
2.3) مشکل در درک و استفاده از حالت های چهره ای مثل ناراحتی، خندیدن و….
2.4)عدم درک و انتقال احساسات و معانی از طریق ویژگی های صدا مثل زیر و بمی یا بلندی صدا
2.5) عدم توانایی انتقال احساسات از طریق واژگان
2.6) عدم ارتباط هماهنگ غیرکلامی (مانند ناتوانی در هماهنگی تماس چشمی با حرکات بدنی)
3) ختلال در ایجاد و حفظ ارتباط متناسب با سطح رشدی
3.1)مشکل در تئوری ذهن
3.2) متوجه عدم علاقه فرد دیگر به یک فعالیت یا ارتباط نمی شود
3.3) مشکلات در تنظیم رفتار متناسب با موقعیت اجتماعی که در آن قرار دارد
3.4) متوجه رفتارها و یا نشانه های غیر کلامی و ضمنی در محیط نمی شود و نمی تواند بر اساس آن نشانه ها تغییر رفتار دهد.
3.5) هیجانات نامنسب در موقعیت های ارتباطی مثل خندیدن های بی ربط و نامناسب
3.6) عدم آگاهی از قوانین اجتماعی و رفتارهای مودبانه
3.7) شناخت محدود رفتارها و عواطف اجتماعی مثلا متوجه نمیشوند که دیگران آن ها را مسخره می کنند و یا متوجه بی توجهی افراد نسبت به آن ها در بازی و ارتباط نمیشوند
3.8) نسبت به دوست یابی بی میل است و مشکلات زیادی در دوست یا بی دارد
3.9) بازی مشارکتی متناسب با سن ندارد
3.10) فعالیت های انفرادی را ترجیح می دهد
3.11) عدم علاقه آشکار به مردم
ب)الگوهای محدود و تکراری رفتار،علایق وفعالیت ها که حداقل باید ۲ علامت نشان دهند.
۱(گفتار، حرکات و یا استفاده از اشیا به شکل کلیشه ای یا تکراری
- گفتار جارگون یا واژه سازی یعنی کلماتی را در ارتباطات بیان می کنند که بار معنایی ندارند و فقط از کنار هم قرار دادن آواها ساخته شده است و در آن زبان آن واژه وجود ندارد.
- اکولیلیا یا پژواک گویی (فوری یا تاخیری) به معنایی تکرار کلمات و صحبت ها و دیالوگ هایی که شنیده اند در جایی که به بیان آن صحبت ها نیازی نیست که می تواند به طور فوری باشد یعنی صحبت های شما رو بالافاصله تکرار کند و یا تاخیری باشد و در جایی دیگر شروع به تکرار آن دیالوگ ها کند.
- گفتار غیر طبیعی و گفتاری که فقط برای افراد نزدیک معنا دارد
- معکوس سازی ضمیر ها یعنی به جای ضمیر من از تو استفاده می کند
- برای ارجاع به خودش از اسم خودش استفاده می کند و از ضمیر من استفاده نمی کند.
- صداسازی های تکراری مانند صداهای حلقی، ایجاد نویز، جیغ زدن های غیر طبیعی و زمزمه های مکرر
- حرکات تکراری دست مانند دست زدن و تکان دادن دست یا بال بال زدن
- خم و راست شدن و پیچ و تاب خوردن و روی پنجه راه رفتن
- شکلک های غیر طبیعی صورت
- سایش دندان ها یا دندان قروچه
- روی پنجه راه رفتن
- استفاده کلیشه ای یا تکراری از اشیاء مثل چیدن وسایل روی هم ویا در یک ردیف و انجام مکرر یک کار مثل باز و بسته کردن مکرر درها و یا چراغ ها را خاموش و روشن می کنند.
- پایبندی بیش از حد به روتین های روزمره و مقاومت در برابر تغییرات آن ها
2.1)واکنش بیش از اندازه به تغییرات جزئی مثل تغییر اتاق خواب یا چیدمان اتاق
2.2) ناتوانی در درک شوخی یا کنایه یا طعنه
2.3) سوالات تکراری در باره ی یک موضوع مشخص
2.4) باید یک یا چند گفته را به روشی خاص پشت هم بیان کند و یا از دیگران بخواهد که این کار را انجام دهند
2.5) پایبندی به مجموعه رفتارهای تکراری مثل اینکه قیل از ورود به اتاق باید سه دور بچرخد
3)علایق خیلی محدود یا ثابت به شکل غیر طبیعی
3.1)علاقه شدی و غیر طبیعی به وسایل محدود، اعدا و حروف
3.2)علاقه و تمرکز شدید بر قسمت غیر کاربردی وسایل
3.3) توجه و تمرکز و علاقه شدید به رنگ ها، رویدادهای تاریخی و…
3.4) نگه داشتن اشیا خاص و غیر عادی مثل سیم ها
3.5)ترس های غیر معمول مثلا ترس از کسانی که گوشواره دارند
4) اکنش پذیری زیاد یا کم به محرکات حسی (بیشحسی و کم حسی)
4.1)پاسخ های عجیب و غریب به ورودی حسی ( در هرکودک می تواند حس های مختلفی درگیر باشد)
4.2)واکنش زیاد به صدا یا خیلی کم(انگار اصلا نمیشنود)
4.3)علاقه ی شدید یا بیزاری از لمس
4.4) تحمل درد خیلی بالا
4.5) بوکردن و یا لیسیدن اشیا
4.6) بیزاری قابل توجه از کوتاه کردن مو یا ناخن های پا، یا مسواک زدن دندان ها
4.7) از گوشه چشم به اشیا، افراد نگاه می کند
4.8) علاقه یا شیفتگی شدید به تماشا حرکت چیزهای دیگر (به عنوان مثال، چرخش چرخ های اسباب بازی، باز و بسته شدن
4.9) درها، پنکه برقی یا سایر مواردی که به سرعت می چرخند
ج)علائم باید در اوایل کودکی یعنی زیر 8 سال بروز کرده باشد
د)علائم باید عملکرد روزمره را محدود و مختل کند
علت اختلال طیف اتیسم
اگرچه علل دقیق اختلال طیف اوتیسم ناشناخته است اما برخی تحقیقات نشان میدهند که دو عامل ژنتیک و عوامل محیطی در ایجاد این اختلال نقش اساسی دارند در ارتباط با عامل ژنتیک تحقیقات نشان میدهد که در بسیاری از دوقلوهای همسان که کدهای ژنتیکی مشابه دارند هر دو کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم میشوند و همینطور در خانوادههایی که یک پسر مبتلا به اختلال اوتیسم هست تا سی و پنج درصد احتمال ابتلای سایر فرزندان را به این اختلال افزایش میدهد.
در بسیاری از خانوادهها کودکی که دچار اختلال طیف اوتیسم است در خانوادهای این کودک افراد دیگری نیز دچار این اختلال هستند البته همچنان علم قادر به تعیین دقیق این که کدام ژنهادر این اختلال دخیل هستند نیست و از سوی دیگر درصد زیادی از افرادی که دچار اختلال طیف اوتیسم هستند هیچ گزارشی مبنی بر اینکه فرد دیگری در این خانواده دچار این اختلال باشد داده نشده است.
به عبارتی مطالعات بیان کردند که مشکلات ژنتیک در این افراد ممکن است در اثر جهشهای ژنتیکی خاص و نادر به وجود آمده باشد که باعث تغییر در کد ژنتیکی طبیعی این افراد است که این جهشها ممکن است جهشهای ژنتیکی باشند یا بدون هیچ گونه دلیل خاص و مشخصی اتفاق افتاده باشن لازم به ذکر است که گاهی اوقات جهشهای ژنتیکی در انسان ممکن است سودمند باشد و یا مضر گاهی اوقات ضررها ممکن است اثر بسیار ضعیف و ناچیزی بر روی فرد بگذارد و یا نه ممکن است منجر به اختلالات گسترده و آسیبرسانی در فرد شود اما نکتهای که باید به آن توجه کرد این است که اگر کودکی در معرض خطر ژنتیکی بیشتری باشد به این معنا نیست که آن کودک حتما دچار اوتیسم خواهد شد به این معنا که اگر فرزند اول یک خانواده دچار اختلال طیف اوتیسم شده است به این معنا نیست که کودک دوم هم قطعا دچار این اختلال خواهد شد
عامل دوم اساسی که در بحث علل ایجاد اختلال طیف اتیسم مطرح است عامل زیست محیطی هست در ابتدا باید تعریف کلمهی محیطزیست به طور دقیق بدانیم در زمینهی پزشکی محیط زیست هر چیزی است که خارج از بدن آن فرد وجود دارد و توانایی این را دارد که سلامت فرد را تحت تاثیر قرار دهد که میتواند شامل هوا آب غذا و … باشد و این عوامل بخشی از محیط محسوب میشوند.
همچنین رحم مادر زمانی که جنین در آن قرار دارد جزیی از محیط زیست آن جنین محسوب میشود و هر آنچه که در رحم وجود داشته باشد و هر اتفاقی که در آن بیفتد جزیی از محیط زیست جنین است و میتواند بر سلامت او تاثیرگذارباشد از عوامل محیطی مثل سن والدین سابقهی پزشکی خانوادگی در معرض مواد سمی قرار گرفتند استفاده از مواد در دوران بارداری و تمام اتفاقاتی که در زمان بارداری و در زمان زایمان رخ میدهد ممکن است عواملی باشند که خطر ابتلا به اختلال طیف اوتیسم را افزایش دهند با این حال تحقیقات نشان میدهد که اختلال طیف اوتیسم یک اختلال چندعاملی در نظر گرفته میشود و وجود هر یک از عوامل محیطی و یا ژنتیک میتواند احتمال بروز این اختلال را در فرد افزایش دهد
درمان در اوتیسم
هر کودک یا بزرگسال مبتلا به اوتیسم دارای چالشها نقاط قوت و ضعف مخصوص به خودش است بنابراین هیچ روشی وجود ندارد که برای تمام افراد مناسب باشد. بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم در کنار ویژگیهای مربوط به اختلال طیف اوتیسم دچار مشکلات جانبی مانند اختلال خواب، تشنج مشکلات ، مشکلات گوارشی و اختلالاتی مانند بیش فعالی هستند. اگر موارد جانبی با درمان پزشکی بهبود پیدا بکنند به درمانهای توانبخشی برای بهبود مهارت های ارتباط ی و گفتار و زبان و بهبود مهارتهای رفتاری کمک بسیاری میشود و به طور کلی ترکیب درمانها در کنار همدیگر باید متناسب با نیاز فرد دچاراختلال طیف اتیسم باشد و به طور کلی برای همهی افراد ترکیب انواع درمانهای دارویی توانبخشی و رفتاری مناسب نیست .
در ادامه مهمترین روشهای درمانی که در سراسر دنیا امروزه برای درمان کودکان و بزرگسالان اختلال طیف اوتیسم استفاده میشود، توضیح داده شده است.
روش درمانی تحلیل رفتار کاربردی (ABA) درمانی مبتنی در علم یادگیری و رفتار است .روشهای تحلیل رفتار دهها سال است که مورد استفاده و مطالعه قرار گرفته است آنها به بسیاری از زبان آموزان کمک کردند تا مهارتهای مختلفی کسب کنند از سبک سالمتر تا یادگیری یک زبان جدید درمانگران از دههی هزار و نهصد و شصت از ABA برای کمک به کودکان مبتلا به اوتیسم و اختلالات رشدی مرتبط استفاده کرد ند تقویت مثبت یکی از راهبردهای اصلی مورد استفاده در روش درمانی ABA است هنگامی که یک رفتار با چیزی که برای کودک ارزش دارد تقویت میشود احتمال بیشتری وجود دارد که کودک آن رفتار را تکرار کند و با گذشت زمان این پاداش درست می تواند باعث تغییر رفتار مثبت میشود به طور کلی هدف روش درمانی ABA افزایش رفتارهای مفید و کاهش رفتارهای مضر یا تاثیرگذار بر یادگیری است .روش درمانی ABA میتواند به موارد زیر کمک کند
بهبود مهارتهای زبانی
بهبود مهارت های ارتباطی
بهبود توجه و تمرکز
مهارتهای اجتماعی
حافظه
و کاهش رفتارهای مشکل ساز
روش درمانی ABA سه جز یا سه مرحله دارد کاری که ما از کودک میخواهیم که میتواند یک دستور یا هر چیز دیگری باشد پاسخی که کودک به این فعالیت انجام میدهد یا عدم پاسخ یا پاسخهای اشتباه و در نهایت پاسخ یا بازخوردی که به رفتار کودک داده میشود ه میتواند یک بازخورد مثبت باشد (مثل شکلات) یا عدم پاسخ دادن به جوابهای اشتباه کودک باشد و به این
گفتار درمانی در درمان اختلال طیف اتیسم
گفتار درمانی به چالشها و مشکلات مربوط به زبان و ارتباط در افراد میپردازد گفتار درمانی به افراد مبتلا به اوتیسم کمک میکند تا ارتباطات کلامی، غیرکلامی و اجتماعی خودشان را بهبود ببخشند هدف کلی کمک به فرد برای برقراری ارتباط به روشهای مفیدتر و کاربردیتر است ( به طور مثال از اشاره به جای جیغ استفاده کند و یا از کلمات به جای اشاره) مشکلات ارتباطی و گفتاری در افراد دچار اوتیسم از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است برخی از افراد در طیف اوتیسم قادر به صحبت کردن نیستند و بعضی دیگر صحبت میکنند اما در برقراری یک مکالمه درست و درک زبان بدن و حالات و احساسات طرف مقابل دچار شکل هستند که باعث میشود ارتباط اجتماعی درستی برقرار نکنند. گفتار درمان با ارزیابی کودک دچار اختلال طیف اتیسم نقاط قوت و نقاط ضعف را بررسی و مشخص میکند و متناسب با آنها برنامه درمانی خواهد داشت که این برنامه در بهبود حوزههای زیر فعالیت می کند
بهبود استفاده از ژست ها مثل اشاره کردن
بهبود مهارت درک زبان و درک پرسش
بهبود مهارت های زبان بیانی از استفاده از اولین کلمات تا توضیح یه اتفاق
بهبود درک احساسات و پاسخ به احساسات
رشد مهارت تئوری دهن
رشد بازی
بهبود لحن و آهنگ گفتار
افزایش وضوح گفتار
بهبود مهارت های ارتباطی مثل تماس چشمی
بهبود مهارت های مکالمه ای
استفاده بهتر از کنش های گفتاری مثل اعتراض کردن و یا درخواست کردن
یکی از چالشهای دیگری که در کودکان اوتیسم توسط گفتار درمانها مورد بررسی و درمان قرار میگیرد چالشهای مربوط به بلع و تغذیه است بسیاری از کودکان طیف اوتیسم به دلیل مشکلات حسی که با آن مواجه هستند دچار انواع مشکلات در بلع و تغذیه میشوند به طور مثال حجم زیادی از مزهها و خوراکیها را نمیتوانند استفاده بکنند و گفتار درمان با ارزیابی مشکلات حسی و رفتاری مربوط به وتغذیه به حل شدن این چالش کمک میکنند.
کاردرمانی در درمان اختلال طیف اتیسم
کاردرمانی یکی از رشته های مربوط به علوم توانبخشی است. کاردرمانی حیطه های مختلفی دارد و به طور کلی بر روی مهارتهای شناختی، فیزیکی، اجتماعی و حرکتی کار میکند هدف از کاردرمانی بهبود مهارت های روزمره است که به افراد امکان میدهد مستقلتر شوند و در طیف گستردهای از فعالیتهای روزمره شرکت کنند در کودکان دچار اختلال طیف اوتیسم برنامههای کاردرمانی اغلب بر روی بهبود
مهارتهای بازی
مهارتهای یادگیری
مراقبت از خود
ایجاد یکپارچگی حسی
حرکتهای درشت مثل راه رفتن دویدن پریدن دوچرخهسوار
حرکتهای ظریف مثل نوشتن قیچی کردن بستن بند کفش بستن دکمه است
مهارتهایی مثل غذاخوردن
توانایی استفاده مستقل از وسایل مختلف است.
کار درمان با ارزیابی سطح فعلی تواناییهای فرد شروع به درمان میکند. ارزیابیها در چندین حوزه انجام میشود و متناسب با نتایج ارزیابی درمان بر روی بهبود مهارتها انجام می شود.
روش درمانی فلورتایم
روش درمانی فلورتایم توسط روانپزشکان کودک، Stanley Greenspan و Serena Wieder ایجاد شده است.
این روش درمانی مبتنی بر ایجاد ارتباط هست که برای درمان کودکان دچار اختلال طیف اوتیسم استفاده میشود در این روش والدین و یا درمانگران هم سطح با تواناییها و مهارتهای کودک شروع به ارتباط و تعامل و بازی با کودک میکنند. فلورتایم جایگزینی برای روش درمانی ABA است و گاهی اوقات در ترکیب با درمانهای ABA استفاده میشود. هدف اصلی این روش درمانی، کمک بزرگسالان به کودکان درجهت گسترش دایرههای ارتباطی کودکان است. درواقع تمام فعالیتها در سطح رشدی کودک انجام میشود و بر روی نقاط قوت کودک تمرکز میشود. درمانگران و والدین از طریق فعالیتهایی که هر کودک از آن لذت میبرند کودکان را درگیر بازی و ارتباط میکنند و وارد بازیهای کودک می شوند در واقع آنها از رفتار کودک پیروی میکنند.
شش نقطهی عطف کلیدی در روش درمانی فلورتایم وجود دارد که این نقاط عبارتند از
بهبود خودتنظیمی و علاقه به محیط اطراف
بهبود صمیمیت یا مشارکت در ارتباط
بهبود ارتباط دو طرفه
بهبود ارتباطات پیچیده
بهبود ایدههای احساسی
بهبود تفکر عاطفی
فلورتایم به تنهایی روی مهارتهای گفتاری، حرکتی یا شناختی کار نمیکند و از طریق تمرکز بر رشد عاطفی به بهبود این مهارت ها میپردازد. به طور کلی، این روش کودکان دچار اختلال طیف اوتیسم را تشویق میکنند تا حداکثر توان خود را در برقراری یک ارتباط نشان دهند. این روش در یک محیط آرام انجام می شود که این محیط میتواند خانه و یا یک محیط کلینیکی باشد به طور مثال اگر کودکی با یک کامیون در حال بازی باشد والدین یا درمانگر هم شروع به همان فعالیت با کامیون میکنند بعد از آنکه اندکی ارتباط شکل گرفت یک آیتم کوچک به بازی اضافه میکنند و یا یک تغییر در بازی ایجاد میکنند تا کمکم سطح رشدی کودک افزایش پیدا کند.
مشکلات یکپارچگی حسی در کودکان با اختلال طیف اتیسم
تخمین زده شده است که بیش از نود درصد از افرادی که دچار اختلال طیف اوتیسم تشخیص داده شدند دارای علایم ناهماهنگی و ناهنجاریهای حسی از جمله واکنش بیش از حد و یا کمتر از حد نسبت به حسها هستند واکنش پذیری بیش از حد و کم حسی به عنوان معیارهای تشخیص طیف اوتیسم در DSM-5 آورده شده است.
تئوری یکپارچگی حسی در اواخر دههی 1960 توسط یک کار درمانگر به نام جین آیرس ایجاد شد. پردازش حسی به این معناست که سیستم عصبی اطلاعاتی را که از طریق حواس جمع آوری شده است را (مثل حس بینایی ) دریافت می کند و به آن پاسخ مناسب میدهند به عبارتی حسهایی که از محیط دریافت میشوند را پردازش میکند و پاسخهای حرکتی مناسب با آنها را ایجاد میکند. اختلال پردازش حسی که قبلا به عنوان اختلال عملکرد یکپارچگی حس توصیف شده بود اختلالی است که در آن ورودیهای چند حس به اندازه کافی و درست پردازش نمیشوند بنابراین پاسخ مناسبی هم به آنها داده نمیشود گاهی اوقات این حسها بیشتر یا کمتر از حد پاسخ داده میشود و این میتواند باعث ایجاد چالشهایی در زندگی روزمرهی افراد شود. حواس پنجگانه شامل حس لامسه، حس بویایی، حس بینایی، صدا و چشایی به شما کمک میکند تا با دنیای اطراف خود تعامل داشته باشید و درک کنید برای افرادی که دچار اختلال پردازش حسی هستند ممکن است سیستم حسی آنها آنطور که باید عمل نکند و در نتیجه دادن پاسخ مناسب نسبت به وقایع اطراف را برای فرد دشوار میکند به عنوان مثال نورها میتوانند خیلی روشن، صداها خیلی بلند، بافتها خیلی خش دار و غذاها خیلی تند باشند مشکلات پردازش اطلاعات حسی منجر به ناامیدی وعدم انگیزه و مشکلات رفتاری می شود
علاوه بر حسهایی پنجگانه سیستمهای حسی دیگری هم در یکپارچگی حسی درگیر هستند که شامل حس عمقی (وضعیت مفصلها) دهلیزی ( تعادل) و حرکت بینابینی در داخل بدن است. یکپارچگی و ادغام موفقیتآمیز این ورودیهای حسی که رشد مهارتهایی را که برای انجام فعالیتهای روزمره مورد نیاز است را امکانپذیر میسازد به عبارتی در بسیاری از فعالیتهای روزانه که نیازمند پاسخ مناسب از طرف فرد هست نیاز به یکپارچگی حسی مناسب بین تمامی این حسها است. با این حال گاهی اوقات مشکلاتی در دریافت یا پردازش اطلاعات حسی هم از حسهایی که از بیرون از بدن دریافت میشوند و هم آنها که از داخل دریافت میشوند رخ میدهد که اینها منجر به مشکلاتی در فعالیتهای روزمره در یادگیری در مدرسه و موارد مختلف میشود
به طور کلی علایم اختلال پردازش حسی اغلب شامل موارد زیر است
تحریک پذیری بالا
رفتارهای تکانشی و اضطراب
بداخلاقی
ایزوله سازی اجتماعی
رفتارهای غیر قابل پیشبینی
بیتوجهی
به راحتی حواسش پرت میشود
توانایی پردازش کند
با دنبال کردن دستورالعملها مشکل دارند
مشکلات حواس دهلیزی دارند که باعث مشکلات تعادلی میشود
همچنین افرادی که دارای اختلال پردازش حسی هستند ممکن است مشکلات زیر را داشته باشند
مشکلات تعادل ممکن است در انجامات های حرکتی درشت مثل دویدن راه رفتن پریدن دچار مشکل باشند اندامهای لرزانی داشته باشن و به موانع برخورد کنند
عدم هماهنگی در حرکات سمت چپ و راست بدن و همینطور ممکن است هماهنگی چشم و دست آنها دچار مشکل باشد
مشکلاتی مربوط به حرکات ظریف به طور مثال اغلب در نگه داشتن مداد یا مداد رنگی مشکل دارند و بنابراین در یادگیری نوشتن و رنگآمیزی خطوط مشکل دارند آنها ممکن است در کنار هم قرار دادن پازلها و بریدن با قیچی هم دچار مشکل باشند
مشکل در یادگیری مطالب و مهارت های جدید.
اختلال پردازش حسی میتواند در تمام حواس چند یا تنها یک هوا تاثیر بگذارد این با زبانی بود زمانی وجود دارد که مشکلات مربوط به پردازش حسی در عملکرد زندگی روزمره اختلال ایجاد کند.