گفتار درمانی
گفتار درمانی یکی از رشتههای علوم توانبخشی است که به درمان اختلالات گفتاری، ارتباطی و بلع و صوت می پردازد. در ادامه به تمامی نکات دانستی این حوزه خواهیم پرداخت و از جوانب مختلف آن را بررسی میکنیم. توصیه میشود این مقاله مفید را تا انتها مطالعه کنید
گفتاردرمان کیست؟
به افرادی در رشته گفتاردرمانی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا به تحصیل میپردازند گفتاردرمان می گویند. گفتاردرمانی انواع اختلالات مربوط به گفتار و زبان و اختلالات مربوط به صوت و حنجره میپردازد از جمله مهمترین اختلالاتی که گفتار درمان نقش بسیار مهمی در ارزیابی، درمان و مشاورات مربوط به این اختلالات دارد عبارت اند از:
- لکنت
- ناروانی طبیعی
- اوتیسم
- اختلالات تلفظی
- اختلالات یادگیری
- انواع تاخیرها در رشد گفتار و زبان
- مشکلات خواندن و نوشتن
- مشکلات ارتباطی
- آپراکسی کلام
- ناتوانیهای ذهنی
- سندرم دان
- مشکلات تغذیه و بدغذایی کودکان
گفتار درمانی برای درمان لکنت
لکنت به عنوان یک مشکل شایع گفتاری شناخته میشود که سه علامت اصلی تکرار، کشیده گویی و گیر و قفل دارد. اغلب شروع لکنت در سنین ۳ تا ۶ سالگی است. لکنت در هر سنی قابل درمان است اما درمان در سنین کودکی، راحت تر و در زمان کوتاه تری امکان پذیر است. هرچقدر از زمان شروع لکنت بگذرد ممکن است اثرات روانی و اجتماعی بیشتری برای فرد داشته باشد. برای تشخیص و درمان لکنت در هر سنی به متخصصین گفتاردرمانی مراجعه کنید. زمانی که فردی با علائم لکنت به گفتار درمانی مراجعه میکند، گفتار درمان فعالیت های زیر را انجام می دهد:
گفتاردرمان تعیین می کند که آیا فرد، دارای لکنت است یا خیر
گفتاردرمان شدت لکنت و علایم اصلی لکنت را مشخص می کند
گفتاردرمان بهترین درمان را متناسب با شرایط، سن و علائم فرد تعیین میکند
گفتاردرمان در زمان نیاز، درمان را تغییر می دهد.
گفتاردرمان به خانواده اطلاعات جامع و کاملی از روند درمان کودک می دهد.
گفتاردرمان برای درمان لکنت در کودکان، ممکن است فقط از درمانهای مشاورهای استفاده کند و یا درمان های مستقیم را نیز اجرا کند. و یا ممکن است با توجه به شرایط کودک و خانواده، تصمیم بگیرد که هر دو نوع از درمان مشاورئی و درمان تخصصی گفتار درمانی برای لکنت همزمان انجام شود تا بهترین نتیجه از درمان گرفته شود .
گفتار درمانی برای درمان اوتیسم
اوتیسم یکی از شایع ترین اختلالات رشدی در عملکرد مغز است. مشخصه اصلی آن، در سنین پایین تر مشکل در تماس چشمی، توجه مشترک و واکنش به اسم است. در سنین بالاتر عدم برقراری ارتباط کلامی و غیر کلامی (ژست ها) با دنیای اطراف و داشتن انواع رفتارهای کلیشه ای و مشکلات حسی مختلف است. اما نکتهای که بسیار مهم این است که اوتیسم پایان دنیا نیست و با همکاری خانواده، گفتاردرمانگر، کاردمانگر و … میتوان تا حد زیادی مشکلات این کودکان را بهبود بخشید.
زمانی که کودک با تشخیص اوتیسم یا با ویژگیهای مشکوک به اوتیسم به گفتار درمانی مراجعه میکنند، گفتاردرمان اقدامات زیر را برای کودک و خانواده انجام می دهد:
ارزیابی کودک در تمام حیطههای
- درک زبان
- رشد کلام
- استفاده از ژست ها
- مهارت های ارتباطی مثل درخواست کردن
- ویژگیهای ارتباطی غیر کلامی مثل تماس چشمی
- رشد بازی
- توجه و دقت شنیداری
- هدفمندی در فعالیت ها
- وجود اختلالات همراه
گفتاردرمان با توجه به نتایج ارزیابی و با توجه به آنچه کودک برای داشتن ارتباط بهتر و طبیعی تر به آن نیاز دارد شروع به درمان میکند. نقش مهمی که گفتاردرمانی در درمان اوتیسم دارد ، بهبود مهارتهای ارتباطی و اجتماعی است. به عبارتی گفتار درمان تلاش می کند تا کودک بتواند به کمک توانمدی ها و مهارت هایی که دارد به برقراری ارتباط در جامعه بپردازد.
گفتاردرمانی کمک می کند که کودک بتواند:
- نیازهای خود را بیان کند
- سوال بپرسد و به سولات جواب دهد
- احساسات را درک کند و به آن ها پاسخ بدهد
- ارتباطات دوستانه شکل دهد
- قوانین هر محیط ارتباطی را بشناسد و رعایت کند
- اظهار نظر کند
- اعتراض کند
- گفتگو کند
گفتاردرمانی برای درمان اختلال تلفظی
زمانی که کودک به سن سه تا چهار سالگی رسیده باشد اما صداهای مختلفی را اشتباه تلفظ کند و به طور کلی وضوح گفتار پایینی داشته باشد، نیاز به پیگیری و مراجعه به گفتاردرمانی است. گفتاردرمان با اجرای تستهای مربوط به تلفظ، خطاهای کودک را مورد بررسی قرار میدهد و نوع خطا و میزان خطا را مشخص میکند و با توجه به آنها درمان اختلال تلفظی را انجام می دهد. اگر درمان اختلال تلفظی تا قبل از سنین پیش دبستانی مورد پیگیری قرار نگیرند میتواند درآینده منجر به مشکلات خواندن و نوشتن در سالهای مدرسه شود.
گفتار درمانی در تاخیر گفتار و زبان
گفتار درمانی در تاخیر گفتار و زبان زمانی که مهارت های گفتار و زبان در کودک متناسب با سن رشد نمی کند به طور مثال:
- در یک سالگی اولین کلمه را بیان نکرده است
- در دو سالگی تعدادکلمات اندکی را بیان میکند
- در دو و نیم سالگی از عبارتهای کوتاه و متنوع استفاده نمیکند
- در سه سالگی جملات طولانی و پشت هم بیان نمیکند
- در چهارسالگی به گفتار کامل شبیه به گفتار یک بزرگسال نرسیده است
در صورت وجود موارد بالا و بسیاری از موارد دیگر، عملا کودک دچار تاخیر و یا اختلال گفتار و زبان است که در این صورت با مراجعه به گفتاردرمان و دریافت مشاورات و درمان های تخصصی گفتاردرمانی به بهبود و درمان مهارتهای گفتار و زبان کودک کمک می شود.
گفتاردرمانی ابتدا عوامل موثر بر تاخیر کودک را مورد بررسی قرار می دهد، بعضی از این موارد عبارت اند از:
- سابقه خانوادگی اختلالات رشدی
- نوع و زمان بازی والدین با کودک
- بررسی رشد مهارت های پیش نیاز برای گفتار مثل توجه
- زمان مشاهده تلویزیون
گفتاردرمان در مرحله ی بعدی متناسب با سن کودک به ارزیابی در حیطه های زیر می پردازد.
- مهارت های ارتباطی
- رشد بازی
- رشد حل مسئله و استدلال
- درک و پاسخ به سوال
- وضوح کلام
- بررسی انواع واژگان
- بررسی رشد فعل
- جمله بندی
- حافظه بینایی و شنیداری
سپس با توجه به سن کودک و نتایج ارزیابی درمان کودک را شروع می کند.
گفتاردرمانی برای درمان اختلال خواندن و نوشتن
گاهی اوقات کودکان بعد از ورود به مدرسه دچار مشکلات زیادی در یادگیری خواندن و نوشتن و املاء می شوند. به طوری که با همکلاسیهای خود تفاوتهای بسیاری دارند و پس از پایان سال اول هنوز توانایی خواندن و نوشتن به دست نیاورده اند. این کودکان اغلب دچار اختلالت یادگیری در حیطهی خواندن و نوشتن هستند که به مراجعه به گفتار درمانی مسیرهای یادگیری خواندن و نوشتن در کودکان مورد بررسی قرار میگیرد و در صورت نیاز درمان میشود.
برای خواندن و نوشتن مهارتهای مختلفی مورد نیاز است مانند:
- حافظهی بینایی
- حافظهی شنیداری
- مسیرهای پردازش
- مسیر های پردازش شنیداری
که تمام این موارد باید توسط گفتاردرمان مورد بررسی و در صورت نیاز مورد درمان قرار بگیرد.
گفتار درمانی برای درمان مهارتهای ارتباطی
چه افرادی برای مشکلات ارتباطی باید به گفتاردرمانی مراجعه کنند؟ ابتدا باید بدانید که ارتباط درست و رشد یافته شامل مجموعهای از مهارتها و کنشهای کلامی و غیر کلامی هستند که باعث میشود فرد بتواند:
- در محیط با افراد دیگر ارتباط برقرار کند
- خواستههای خودش رابیان کند
- نیازهای خودش را رفع کند
- روابط دوستانه ایجاد بکنن
- متناسب با محیط رفتار کند
- گفتگو کند
در صورتی که کنش های ارتباطی کلامی و غیر کلامی دچار نقص و ضعف باشند توسط گفتاردرمان در جلسات انفرادی و گروهی مورد درمان قرار می گیرد بعضی از این کنش ها شامل موارد زیر است:
- اظهار نظر کردند
- سوال پرسیدن
- اعتراضکردن
- تشکر کردن
- رفتارهای مودبانه
- دلیل آوردن
- درخواست کردن
گفتار درمانی در منزل
با توجه به اهمیت کلام در کیفیت زندگی یک فرد در هر دوره از سن و زندگی ، دریافت خدمات گفتاردرمانی در شرایط که درک و بیان گفتار دچار مشکل است اهمیت ویژه ای دارد. به همین دلیل خدمات گفتاردرمانی در انواع موقعیت ها و مکان ها آماده ارائه درمان به مراجعیتن است. یکی از موقعیت های ارائه خدمات گفتاردرمانی، به صورت گفتاردرمانی در منزل است.
گفتاردرمانی در منزل برای افرادی با شرایط زیر مناسب است:
- افرادی که به دلیل ناتوانی جسمی شرایط مراجعه به کلینیکه گفتاردرمانی را ندارند
- کودکانی که در محیطخانه توانمندیهای بیشتری را بروز می دهند و سریعتر مسیر درمان را طی میکنند
- برای والدینی که شرایط مراجعه به کلینیک گفتاردرمانی را به علل مختلف مانند وجود فرزند دیگر ندارند
گفتاردرمانی در منزل میتواند برای موارد بالا مفید باشد و مورد استفاده قرا بگیرد. همچنین گاهی اوقات برای بهبود مهارت ارتباطی کودک در محیط خانه میتوان از گفتار درمانی در منزل استفاده کرد .
بهترین کلینیک گفتار درمانی
زمانی که قصد انتخاب یک کلینیک گفتار درمانی را داریم قطعا به دنبال انتخاب بهترین کلینیک گفتار درمانی هستیم اما باید توجه داشته باشید که برای انتخاب بهترین کلینیک گفتاردرمانی چند عامل را باید در نظر بگیریم.
بهترین کلینیک گفتاردرمانی، درمانگران با سواد دارد
بهترین کلینیک گفتاردرمانی، کلینیکی است که از افراد مجرب و با تجربه در حیطهی درمان اختلالات گفتار و زبان تشکیل شده باشد به طور مثال اگر شما برای درمان لکنت قرار است بهترین کلینیک گفتار درمانی ر انتخاب کنید باید کلینیک را انتخاب کنید که افراد دراین حیطه تجربهی علمی و بالینی قابل توجهی داشته باشند. یک از اهداف مهم کلینیک هینا ارائه درمان توسط درمانگران با تجربه و با سواد است به طوری که درمان کودکان در بالاترین کیفیت و کوتاه ترین زمان به نتیجه برسد.
بهترین کلینیک گفتاردرمانی، امکانات مناسب و محیط شاد دارد
عامل دیگری که باید مورد بررسی قرار بگیرد این است که کلینیک گفتار درمانی باید، امکانات قابل قبولی را برای ارزیابی و درمان کودکان در اختیار داشته باشد و همینطور محیط امن و شادی را ایجاد کند تا کودکان بتوانند در آن محیط احساس لذت بخشی داشتهباشند. کلینیک گفتاردرمانی هینا با علم کامل به امکانات مورد نیاز برای هر گروه سنی رشد و درمان تمام گرو های سنی مختلف فراهم کرده است. و به حداقل رساندن احساس منفی در کودکان در محیط های گفتاردرمانی را مورد هدف قرار داده است.
بهترین کلینیک گفتاردرمانی، به افزایش آگاهی والدین توجه می کند
بهترین کلینیک گفتار درمانی کلینیکی است که درمانگران علاوه بر اینکه به رشد و بهبود اختلال در کودک توجه میکنن به ویژگی های خانواده ، نقاط قوت و ضعف و همچنین آموزش دادن نکات مهم در زمینهی درمان کودکان به آنها توجه کنند.یکی از فعالیت های مهم کلینیک گفتاردرمانی هینا برگزاری جلسات آموزشی برای رشد آگاه در والدین در ارتباط با کودکشان است.
بهترین کلینیک گفتاردرمانی، در برگزاری جلسان منظم است
بهترین کلینیک گفتار درمانی باید کلینیکی باشد که از نظر برنامهریزیهای زمانی جلسات درمانی، برنامههای منظمی داشته باشد و جلسات درمانی رامتناسب با نیازهای کودک تعیین کند. این ویژگی بسیار مهم و اخلاقی جزئی از قوانین کلینیک هینا است.
بهترین کلینیک گفتاردرمانی، درمان های گروهی تخصصی دارد
بهترین کلینیک گفتار درمانی، کلینیکی است که علاوه بر درمانهای روتین و ساختارمند، به رشد و بهبود مهارتهای ارتباطی در کودکان توجه مهمی داشته باشد تا کودکان آنچه را که در جلسات انفرادی و ساختارمند یاد میگیرند بتوانند در کلاسهای تخصصی و گروهی تکرار و تمرین کنن و از نظر مهارتهای ارتباطی به سطح قابل قبولی از جامعه برسند. پس خیلی مهم است که یک کلینیک گفتاردرمانی برای رشد و بهبود مهارتهای ارتباطی و تثبیت آنچه که کودکان در جلسات انفرادی یاد گرفتند شرایط برگزاری کلاس های گروهی تخصصی با اهداف تخصصی و مشخص مانند رشد درخواست، رشد بازی قانونمند، رشد تئور ذهن و… را برگزار کند.
بهترین متخصص گفتاردرمانی
زمانیکه تصمیم به انتخاب گفتار درمان برای کودک دارید، قطعا به این فکر می کنید که چه کسی میتواند بهترین متخصص گفتار درمانی باشد. در زمان انتخاب گفتار درمان باید به چه مواردی توجه کنیم و بر اساس آنها تصمیم بگیریم؟
قطعا عوامل زیادی در تعیین بهترین متخصص گفتار درمانی برای کودکتان وجود دارد اما چند نکتهی وجود دارد که در انتخاب درمانگر باید به آن توجه کنیم.
بهترین متخصص گفتاردرمان با کودکان ارتباط خوبی می گیرد
توانایی درمانگر در ارتباط گرفتن با کودک میتواند در نتیجه درمان اهمیت زیادی داشته باشد. کودکان هم مانند بزرگسالان دارای خصوصیات شخصیتی متفاوتی هستند و توانایی گفتاردرمان برای برقراری ارتباط سازنده با کودک به علم فرد از انواع ویژگی های خلقی کودکان وابسته است. به طور مثال تشویقی که یک گفتاردرمان برای کودکی با خلق و خوی حساس درنظر میگیرد باید با کودکی که خلق و خوی برتری جویی دارد متفاوت باشد. در نتیجه یکی از عواملی که می تواند در تعیین بهترین گفتاردرمان نقش داشته باشد، علم و تجربه گفتاردرمان در چگونه ارتباط برقرار کردن با کودکان است.
بهترین گفتاردرمان باسواد و باتجربه است
بهترین گفتاردرمان، گفتار درمانی است که سطح علمی و تجربه بالینی خوبی در ارتباط با اختلالی که در کودک وجود دارد و به دلیل آن مراجعه کردهاید داشته باشد. گفتار درمان باید به روشهای به روز درمان گفتاردرمانی مسلط باشد تا بتواند با کمک کند. در نتیجه شما نیاز به گفتار درمانی دارید که سعی در به روزنگاه داشتن مطالعات و سطح علمی خود داشته باشد.
بهترین گفتاردرمان به والدین کودک اهمیت می دهد
بهترین گفتاردرمان، فردی است که شما به عنوان والدین بتوانید ارتباط قابل قبول و خوبی را با او برقرار بکنیم تا بتوانید به راحتی نیازهای کودک و نقاط ضعفی که در کودکی میبینید را انتقال دهید و همینطور بتونید اطلاعات خوبی را از طریق صحبت با گفتاردرمان بیاموزید و در جریان روند درمان کودک از آن اطلاعات استفاده کنید.
بهترین متخصص گفتار درمانی در درمان لکنت
اگر برای درمان لکنت در کودکتان و یا برای خود به عنوان فرد بزرگسال به دنبال بهترین متخصص گفتاردرمانی هستید باید به چند نکته توجه داشته باشید.
گفتار درمان در درمان لکنت در ابتدا باید تشخیص بدهد که آیا کودک شما دچار لکنت است یا فقط دچار ناروانی طبیعی شده است. ناروانی طبیعی، مجموعه ای از علائم شبیه به لکنت است که بسیاری از کودکان در روند رشد تجربه می کنند و تشخیص آن برعهده گفتاردرمان است و نباید ناروانی طبیعی را به عناون لکنت در نظر گرفت و درمان های لکنت را نباید برای ناروانی طبیعی تجویز کرد.
در مرحلهی بعدی گفتار درمان باید تشخیص بده که آیا کودک شما نیاز به درمان دارد یا خیر و اگر به درمان مستقیم ندارد کودک را در معرض درمان مستقیم قرار ندهد.
گفتار درمان باید بتواند بهترین روش درمانی را برای درمان لکنت انتخاب کند. درمان هایی که مناسب فرد نباشد به احتمال بسیای با شکست مواجه می شود و حس شکست و ناتوانی را در کودک و یا فرد بزرگسال تقویت می کند و باعث می شود درمان های گفتاردرمانی های آینده با دشواری بیشتری پیش برود.
پس باید در انتخاب بهترین گفتار درمان در درمان لکنت به موارد گفته شده توجه کنید.
بهترین متخصص گفتار درمانی در درمان اوتیسم
زمانی که کودک تشخیص اوتیسم گرفته و شما به دنبال انتخاب گفتار درمان هستید باید توجه کنید به فردی مراجعه بکنید که بتواند:
- به عنوان یک گفتاردرمان اضطراب و استرس و فشارهای روانی ناشی از این تشخیص را در شما به حداقل برساند و اولویتهای درمان یک کودک اوتیسم به درستی در کودک شما تشخیص بدهد.
- به رفع نیازهای کودک و رشد مهارتهای ارتباطی در کودک اهمیت بدهد
- و فقط به دنبال رشد کلام نباشدبتواند یک درمان تیمی قوی در کنار کار درمان و رفتار درمان و پزشک داشته باشد
- بتواند به شما به عنوان والدین آموزش بدهد که بتوانیم بهترین تاثیر را در مسیر درمان داشته باشید
پس به طور کلی برای انتخاب بهترین متخصص گفتار درمانی در درمان اوتیسم موارد گفته شده را مورد توجه قرار دهید.
بهترین متخصص گفتار درمانی در درمان اختلالات تلفظی
زمانی که کودک وضوح گفتار پایینی دارد و صداهای مختلفی را اشتباه تولید میکنند باید به گفتار درمانی مراجعه بکنید که خارج از سیستمهای ساختارمند و سنتی گفتار درمانی بتواند ارتباط خوبی با کودک برقرار کند و از طریق بازی و محیط مناسب صداهای گفتاری را به درستی به کودک آموزش دهد.
مورد بعدی باید توجه کنید که دربعضی از موارد اختلالات تلفظی نشاندهندهی اختلالات دیگری در کودک است که اگر مورد بررسی و درمان قرار نگیرد در آینده، کودک در خواندن و نوشتن دچار مشکل می شود. درنتیجه. خیلی مهم است که گفتار درمان به طور کامل کودک را مورد بررسی قرار دهد و مشکلات جانبی که ممکن است در کودک وجود داشته باشد را بررسی و تشخیص دهد و متناسب با آن درمان کند.
بهترین متخصص گفتار درمانی در درمان بیش فعالی
کودکانی که به اختلال بیش فعالی مبتلا هستند در بسیاری از موارد بر اساس مقالات و تجربهی بالینی دچار اختلالات گفتار زبان و ضعف در مهارتهای ارتباطی میشوند. به دلیل نقض توجهی که در این کودکان وجود دارد ضعف مهارتهای زبانی در آنها شایع است به همین دلیل شما در روند درمان کودکان علاوه بر درمانهای دارویی و کاردرمانی نیازمند درمانهای گفتار درمانی نیز هستید. اما نکتهای که مهم است برای انتخاب بهترین متخصص گفتار درمانی در درمان کودکان بیشفعال باید توجه داشته باشید درمانگری را انتخاب بکنید که تجربه و توانایی برقراری ارتباط با کودک بیش فعال را داشته باشد
آنچه که گفتاردرمان باید برای کودک بیش فعال انجام دهد:
- بهبود مداوم توجه کودک در جلسهی گفتاردرمانی
- درک درست از ویژگی ها و علائم یک کودک بیش فعال
- کودک را با کودکانی که فقط تاخیر زبانی دارند مقایسه نکنند، این کودکان شرایط ویژه تری دارن و نیاز به دقت و توجه بیشتری دارند تا بتوانند از یک جلسه گفتاردرمانی بهترین نتیجه را به دست بیاورند.
بهترین متخصص گفتار درمانی در تاخیر گفتار و زبان
زمانی که کودک دچار تاخیرهای گفتار زبان میشود و میخواهید بهترین گفتار درمان را برای کودک انتخاب کنید باید توجه کنید گفتاردرمانی را باید انتخاب کنید که
- به روند رشد گفتار و زبان مسلط باشد
- به انواع بازیهایی که میتواند در جریان آن به کودک گفتار و زبان را آموزش دهد مسلط باشد.
- به برقراری ارتباط با انواع کودکان با خلق و خوهای مختلف مسلط باشد
- بتواند تمرینات متنوع و کاربردی بهشما دهد تا در محیط خانه بتوانید به مسیر رشد گفتار زبان در کودک کمک کنید
- بتواند تمام حیطههای مربوط به رشد کودک را مورد بررسی قرار دهد تا اگر در حیطهی دیگری تاخیری وجود دارد حتما به شما اطلاع بدهد و ارجاعات مناسب به سایر متخصصین را انجام دهد.
به طور کلی برای انتخاب بهترین متخصصن گفتار درمانی بهتر است عوامل اصلی مطرح شده در مقاله را مورد بررسی و توجه قراربدهید و به یاد داشته باشید که انتخاب گفتاردرمان مناسب بسیار میتواند به نتیجهی درمان کمک کند و طول دوره گفتاردرمانی را کوتاهتر کند، کیفیت درمان را بالاتر ببرد و عملا کودک در آینده با مسائل و مشکلات ارتباطی کمتری در جامعه حضور داشته باشد و کمترین مشکلات را از کودکی به همراه داشته باشد.