درمان اوتیسم

اختلال طیف اتیسم چیست؟

اوتیسم یک اختلال رشدی عصبی است و در اثر تغییراتی در رشد طبیعی مغز ایجاد می شود که منجر به مشکلات و اختلالاتی در حیطه های مختلف رشد که مهمترین آن رشد اجتماعی است، می‌شود. به طور کلی ویژگی‌های اوتیسم در سه حیطه اصلی قرار می‌گیرد که شامل:

تعاملات  اجتماعی،

مهارت‌های ارتباطی

علایق و فعالیت‌های محدود یا کلیشه ای است

انواع روش های درمان اوتیسم

هر کودک یا بزرگسال مبتلا به اوتیسم دارای چالش‌ها نقاط قوت و ضعف مخصوص به خودش است بنابراین هیچ روش درمان اوتیسم وجود ندارد که برای تمام افراد مناسب باشد. بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم در کنار ویژگی‌های  مربوط به اوتیسم دچار مشکلات جانبی مانند اختلال خواب،  تشنج مشکلات ، مشکلات گوارشی و اختلالاتی مانند  بیش فعالی هستند که در درمان اوتیسم باید به آن ها توجه کرد. اگر موارد جانبی با درمان پزشکی بهبود پیدا بکنند به درمان‌های اوتیسم و بهبود مهارت های ارتباط ی و گفتار و زبان  و بهبود مهارت‌های رفتاری کمک بسیاری می‌شود و به طور کلی ترکیب انواع درمان اوتیسم در کنار همدیگر باید متناسب با نیاز فرد دچاراختلال طیف اتیسم   باشد و به طور کلی برای همه‌ی افراد ترکیب انواع درمان‌های دارویی توانبخشی و رفتاری برای درمان اوتیسم مناسب نیست .

در ادامه مهم‌ترین روش‌های درمان اوتیسم که در سراسر دنیا، امروزه برای درمان کودکان و بزرگسالان اختلال  طیف اوتیسم استفاده می‌شود، توضیح  داده شده است.

گفتار درمانی در درمان اوتیسم

گفتار درمانی به چالش‌ها و مشکلات  مربوط به زبان و ارتباط در درمان اوتیسم می‌پردازد گفتار درمانی به افراد مبتلا به اوتیسم کمک می‌کند تا ارتباطات کلامی، غیرکلامی  و اجتماعی خودشان را بهبود ببخشند هدف کلی در درمان اوتیسم کمک به فرد برای برقراری ارتباط به روش‌های مفیدتر و کاربردی‌تر است ( به طور مثال در مراحل اولیه درمان اوتیسم کمک می شود کودک مبتلا به اوتیسم از اشاره به جای جیغ استفاده کند و یا از کلمات به جای اشاره) مشکلات ارتباطی و  گفتاری در افراد دچار اوتیسم از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است در نتیجه مراحل و روش های درمان اوتیسم که باید برای آن ها استفاده کرد نیز متفاوت است. برخی از افراد در طیف اوتیسم قادر به صحبت کردن نیستند  و بعضی دیگر صحبت می‌کنند اما در برقراری یک مکالمه درست و درک زبان بدن و حالات و احساسات طرف مقابل دچار  شکل هستند که باعث می‌شود ارتباط اجتماعی درستی برقرار نکنند.  گفتار درمان برای درمان اوتیسم در کودکان ابتدا با ارزیابی کودک دچار اختلال طیف اتیسم   نقاط قوت و نقاط ضعف را بررسی و مشخص می‌کند و متناسب با آنها برنامه درمانی خواهد داشت که این برنامه در بهبود حوزه‌های زیر فعالیت می کند

بهبود استفاده از ژست ها مثل اشاره کردن در جهت درمان اوتیسم

بهبود مهارت درک زبان و درک پرسش در جهت درمان اوتیسم

بهبود مهارت های زبان بیانی از استفاده از اولین کلمات تا توضیح یه اتفاق در جهت درمان اوتیسم

بهبود درک احساسات و پاسخ به احساسات در جهت درمان اوتیسم

رشد مهارت تئوری دهن در جهت درمان اوتیسم

رشد بازی در جهت درمان اوتیسم

بهبود لحن و آهنگ گفتار در جهت درمان اوتیسم

افزایش وضوح گفتار در جهت درمان اوتیسم

بهبود مهارت های ارتباطی مثل تماس چشمی در جهت درمان اوتیسم

بهبود مهارت های مکالمه ای در جهت درمان اوتیسم

استفاده بهتر از کنش های گفتاری مثل اعتراض کردن و یا درخواست کردن در جهت درمان اوتیسم

یکی از چالش‌های دیگری که در درمان اوتیسم توسط گفتار درمان‌ها مورد بررسی و درمان قرار می‌گیرد چالش‌های مربوط به بلع و تغذیه است بسیاری از کودکان که برای درمان اوتیسم مراجعه می کنند به دلیل مشکلات حسی که با آن مواجه هستند دچار انواع مشکلات در بلع و تغذیه می‌شوند به طور مثال حجم زیادی از مزه‌ها و خوراکی‌ها را نمی‌توانند استفاده بکنند که در درمان اوتیسم باید به آن ها توجه شود  و گفتار درمان با ارزیابی مشکلات حسی و رفتاری مربوط به وتغذیه به حل شدن این چالش در روند درمان اوتیسم کمک می‌کنند.

کاردرمانی در درمان اتیسم

کاردرمانی  یکی از رشته های مربوط به علوم توانبخشی است. کاردرمانی حیطه های مختلفی دارد و به طور کلی بر روی مهارت‌های شناختی، فیزیکی، اجتماعی و حرکتی کار می‌کند هدف از کاردرمانی بهبود مهارت های روزمره است که به افراد امکان می‌دهد مستقل‌تر شوند و در طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های روزمره شرکت کنند در درمان اوتیسم برنامه‌های کاردرمانی اغلب بر روی بهبود

مهارت‌های بازی در جهت درمان اوتیسم

مهارت‌های یادگیری در جهت درمان اوتیسم

مراقبت از خود در جهت درمان اوتیسم

ایجاد یکپارچگی حسی جهت درمان اوتیسم

حرکت‌های درشت مثل راه رفتن دویدن پریدن دوچرخه‌سوار جهت درمان اوتیسم

حرکت‌های ظریف مثل نوشتن قیچی کردن بستن بند کفش بستن دکمه است جهت درمان اوتیسم

مهارت‌هایی مثل غذاخوردن جهت درمان اوتیسم

توانایی استفاده مستقل از وسایل مختلف جهت درمان اوتیسم است.

کار درمان در درمان اوتیسم با ارزیابی سطح فعلی توانایی‌های فرد شروع به درمان می‌کند. ارزیابی‌ها در چندین حوزه انجام می‌شود و متناسب با نتایج ارزیابی برنامه درمان اوتیسم در جهت بهبود مهارت ها شروع  می شود.

مطالب مرتبط: بهترین هدیه برای کودکان اوتیسم

روش تحلیل رفتار کاربردی  (ABA)  در درمان اوتیسم

مبتنی  در علم یادگیری و رفتار است .روش‌های تحلیل رفتار ده‌ها سال است که مورد استفاده برای درمان اوتیسم و مطالعه قرار گرفته است آنها به بسیاری از زبان آموزان کمک کردند تا مهارت‌های مختلفی کسب کنند. درمانگران از دهه‌ی هزار و نهصد و شصت از ABA برای کمک و درمان اوتیسم در کودکان استفاده کردند. تقویت مثبت یکی از راهبردهای اصلی مورد استفاده در روش درمانی ABA در درمان اوتیسم است هنگامی که یک رفتار با چیزی که برای کودک ارزش دارد  تقویت می‌شود احتمال بیشتری وجود دارد که کودک آن رفتار را تکرار کند و با گذشت زمان این  پاداش درست  می تواند باعث تغییر رفتار مثبت  می‌شود به طور کلی هدف روش درمانی ABA افزایش رفتارهای مفید و  کاهش رفتارهای مضر یا تاثیرگذار بر یادگیری در درمان اوتیسم است .روش درمانی ABA می‌تواند به موارد زیر کمک کند

بهبود مهارت‌های زبانی در جهت درمان اوتیسم

بهبود مهارت های ارتباطی در جهت درمان اوتیسم

بهبود توجه و تمرکز در جهت درمان اوتیسم

رشد مهارت‌های اجتماعی در جهت درمان اوتیسم

بهبود و گسترش حافظه در جهت درمان اوتیسم

و کاهش رفتارهای مشکل ساز در جهت بهبود درمان اوتیسم

روش درمانی ABA در درمان اوتیسم سه جز یا سه مرحله دارد کاری که ما از کودک می‌خواهیم که می‌تواند یک دستور یا هر چیز دیگری باشد  پاسخی که کودک به این فعالیت انجام می‌دهد یا عدم پاسخ یا پاسخ‌های اشتباه و در نهایت پاسخ یا بازخوردی که به رفتار کودک داده می‌شود ه  می‌تواند یک بازخورد مثبت باشد (مثل شکلات) یا عدم پاسخ دادن به جواب‌های اشتباه کودک باشد و به این

روش درمانی فلورتایم در درمان اوتیسم

روش درمانی فلورتایم در درمان اوتیسم توسط روانپزشکان کودک، Stanley Greenspan و Serena Wieder ایجاد شده است.

این  روش درمان اوتیسم مبتنی بر ایجاد ارتباط هست که برای درمان کودکان دچار اختلال طیف اوتیسم استفاده می‌شود در این روش  درمان اوتیسم والدین  و یا درمانگران هم سطح با توانایی‌ها و مهارت‌های کودک شروع به ارتباط و تعامل و بازی با کودک می‌کنند. فلورتایم جایگزینی  برای روش درمانی ABA  در درمان اوتیسم است و گاهی اوقات در ترکیب با درمان‌های ABA   استفاده می‌شود. هدف اصلی این روش در درمان اوتیسم، کمک بزرگسالان به کودکان درجهت گسترش دایره‌های ارتباطی کودکان است. درواقع در این روش درمان اوتیسم تمام فعالیت‌ها در سطح رشدی کودک انجام می‌شود و بر روی نقاط قوت کودک تمرکز می‌شود. درمانگران و والدین در درمان اوتیسم به شیوه فلورتایم از طریق فعالیت‌هایی که هر کودک از آن لذت می‌برند کودکان را درگیر بازی و ارتباط می‌کنند و وارد بازی‌های کودک می شوند در واقع آنها از رفتار کودک پیروی می‌کنند.

شش نقطه‌ی عطف کلیدی در روش درمانی فلورتایم در درمان اوتیسم وجود دارد که این نقاط عبارتند از

بهبود خودتنظیمی و علاقه به محیط اطراف در جهت درمان اوتیسم

بهبود صمیمیت یا مشارکت در ارتباط در جهت درمان اوتیسم

بهبود ارتباط دو طرفه در جهت درمان اوتیسم

بهبود ارتباطات پیچیده در جهت درمان اوتیسم

بهبود ایده‌های احساسی در جهت درمان اوتیسم

بهبود تفکر عاطفی در جهت درمان اوتیسم

فلورتایم به عنوان یک روش درمان اوتیسم به تنهایی روی مهارت‌های گفتاری، حرکتی یا شناختی کار نمی‌کند و از طریق تمرکز بر رشد عاطفی به بهبود این مهارت ها می‌پردازد. به طور کلی، این روش در درمان اوتیسم کودکان را تشویق می‌کنند تا حداکثر توان خود را در برقراری یک ارتباط نشان دهند. این روش درمان اوتیسم در یک محیط آرام انجام می شود که این محیط می‌تواند خانه و یا یک محیط کلینیکی باشد به طور مثال اگر کودکی با یک کامیون در حال بازی باشد والدین یا درمانگر هم شروع به همان فعالیت با کامیون می‌کنند بعد از آنکه اندکی ارتباط شکل گرفت یک آیتم کوچک به بازی اضافه می‌کنند  و یا یک تغییر در بازی ایجاد می‌کنند تا کم‌کم سطح رشدی کودک افزایش پیدا کند.

مهارت های اجتماعی و درمان اوتیسم

زمانی که کودکی برای درمان اوتیسم به مراکز توانبخشی مراجعه می‌کند از همان ابتدا توجه به راه های ارتباطی کودک با محیط اطراف باید جزء اهداف درمان اتیسم  قرار بگیرد. یکی از اولیه ترین مهارت هایی که در درمان اتیسم بر روی آن کار می شود بهبود تماس چشمی است که می تواند تغییر زیادی را در یادگیری و ارتباط کودک ایجاد کند.

مهارت ارتباطی بعدی که در درمان اوتیسم به آن توجه می شود راه هایی برای درخواست نیاز توسط کودک است مانند اشاره کردن. در سطوح بالاتر درمان اوتیسم،  زمانی که کودک کلام را به دست می آورد و شروع به صحبت کردن می کند مشکلات دیگری در ارتباط با مهارت های اجتماعی مشخص می شود که در برنامه درمان اوتیسم  باید مورد توجه قرار بگیرد.

 یکی از مهمترین مشکلات ارتباطی، که در درمان اوتیسم به آن پرداخته می‌شود مشکل در دوست یابی و حفظ رابطه دوستی است. اما چطور در درمان اوتیسم به این موارد پرداخته می‌شود. یکی از توانمندی هایی که برای بهبود مهارت‌های اجتماعی در درمان اوتیسم اهمیت دارد رشد تئوری ذهن است. تئوری ذهن به معنای آن که کودک بتواند احساسات و افکار و موقعیت‌های افراد دیگر را درک کنند به طور مثال متوجه شود اگر وسیله‌ی کسی را بردارد آن فرد ناراحت یا عصبانی می‌شود پس در سطوح بالاتر درمان اوتیسم توجه به رشد و بهبود تئوری ذهن اولویت قرار می‌گیرد که توسط گفتار درمانگران و کاردرمانگران متخصص در درمان اوتیسم مورد درمان و رشد قرار می‌گیرد.

مطالب مرتبط: آیا اوتیسم خطرناک است؟

یکی از موقعیت‌هایی که در درمان اوتیسم بسیار می‌تواند باعث رشد مهارت‌های اجتماعی شود درمان‌های گروهی است در یک جلسه درمان گروهی افراد با سطح رشدی تقریبا نزدیک به هم در یک گروه قرار می‌گیرند و آن گروه با هدف مشخصی به فعالیت می‌پردازد به طور مثال ممکن است هدف یک گروه درمانی مربوط به درمان اوتیسم درک احساسات طرف مقابل و یا در گروه دیگری از درمان اوتیسم چگونگی درخواست وسایل از افراد مورد آموزش و یادگیری قرار بگیرد و یا در گروه دیگری از درمان اوتیسم می‌تواند سوال پرسیدن مورد یادگیری رشد و در قرار بگیرد.

مهارت‌های اجتماعی یکی از علایم اصلی اختلال طیف اوتیسم است که در تمام روش‌های درمان اوتیسم بخشی از درمان به رشد و بهبود این قسمت از علایم پرداخته است به عبارت دیگر کودک مهارت‌های زبانی را که یاد گرفته است بدون درمان مهارت‌های اجتماعی نمی‌تواند به جامعه تعمیم دهد و از آن برای رفع نیازهای اجتماعی خود و برقراری ارتباط‌های سالم استفاده بکنن پس یک درمان کامل درمانی است که در آن حتما جایگاهی برای رشد مهارت‌های اجتماعی در نظر گرفته شود زمانی که در درمان اوتیسم کودک را در یک گروه‌درمانی قرار می‌دهیم بعد از یادگیری مهارت‌های اجتماعی کودک لذت ارتباط را می‌چشد و کم کم سعی می‌کند از آن مهارت‌ها ارتباطی استفاده کند و عملا از این طریق می‌توانیم یک درمان اوتیسم جامع و تاثیرگذار داشته باشیم.