رفتار درمانی
رفتار درمانی نام مجموعه‌ای از انواع شیوه‌های درمانی است که در درمان اختلالات ذهنی مورد کاربرد قرار میگیرند.
این نوع درمان برای شناسایی و کمک به تغییر رفتارهای ناسالم یا خودتخریبی بالقوه و نهادینه در فرد به کار می‌رود.
تمرکز این نوع درمان بیشتر بر مشکلات جاری و چگونگی تغییر دادن آنها است. رفتار درمانی کاربردی و بازی درمانی هر دو برای کودکان استفاده می شود. این درمان ها شامل آموزش روش های مختلف پاسخ مثبت به موقعیت ها در کودکان است.
بخش اصلی این درمان، پاداش دادن به رفتار مثبت و تنبیه رفتارهای منفی است. والدین باید برای تقویت این امر در زندگی روزانه به کودک کمک کنند.
در این روان درمانی ها ممکن است کودک ابتدا به روانشناس و تراپیست اعتماد نکند. و پروسه اعتمادسازی ممکن است طول بکشد. کودکان مبتلا به اوتیسم و ADHD اغلب از رفتار درمانی استفاده می کنند.
علم رفتار درمانی معتقد است رفتارها ذاتی نیستند،پس میتوان آنهارا تغییر داد. در ادامه انواع،کاربرد های رفتار درمانی و تمامی نکات های دانستنی را بررسی و کمک به یافتن رفتاردرمانگر میکنیم.
انواع رفتار درمانی
در این بند انواع و تکنیک های رفتار درمانی را بررسی میکنیم:
رفتاردرمانی شناختی
رایج ترین و محبوب ترین نوع رفتار درمانی مربوط به همین بخش است؛ در آن درمانگر سعی در فهم این دارد که هر رفتار چه تاثیری بر روی مراجعه کننده دارد هدف در این رویکرد تغییر الگوهای فکری و رفتاری فرد برای داشتن زندگی بهتر است.
حساسیت زدایی
این روش اغلب در درمان فوبیا مورد استفاده قرار میگیرد. تکنیک های تنفسی و ریلکسیشن اصلی ترین تکنیک هایی است که رفتاردرمانگر ها در این روش استفاده میکنند.
بیزاری درمانی
این روش معمولا برای درمان مشکلاتی همچون اعتیاد به مواد مخدر استفاده میشود. در این روش درمانگر سعی می کند تا یک محرک بسیار ناخوشایند را با یک محرکی همچون مواد مخدر همراه کند تا به مرور زمان مصرف مواد باعث ایجاد احساس ناخوشایندی در فرد شود.
دیگر تکنیک های رفتاردرمانی
حساسیت زدایی منظم:
این تکنیک برای کاهش اضطراب از طریق ایجاد آرامش عضلانی است.
مواجهه درمانی:
قرار دادن بیماران در معرض محرک ها یا شرایطی که از ها میترسیدند. این روش میتواند به صورت واقعی یا تجسمی صورت بگیرد.
تمرین رفتاری:
در این تکنیک موقعیت های زندگی روزمره، در اتاق مشاوره شبیه سازی میشود تا فرد آماده رفتار مناسب در جامعه شود.
آموزش ابرازوجود:
یکی دیگر از تکنیک های رفتار درمانی آموزش اظهار وجود است. این تکنیک سعی دارد اظطرابی که از ارتباط اجتماعی بوجود میاید را از بین ببرد؛ و قدرت ابراز حقوق خود، بدون تجاوز به حقوق دیگران را افزایش میدهد.
الگوسازی:
در این تکنیک، درمانگر، بیمار را با یک الگوی رفتاری مناسب مواجه میکند تا بیمار، اعمال و رفتار الگوی مورد نظر را از راه تقلید بیاموزد. در این فرآیند تقویت اعمال تقلید شده و تمرین و تکرار آنها به یادگیری خصیصه‌های رفتاری مورد نظر منجر میشود.
کاربرد رفتار درمانی
رفتار درمانی یک اصطلاح کلی برای انواع درمان هایی است که اختلالات سلامت روان را دربر میگیرد. این شکل از درمان به دنبال شناسایی و کمک به تغییر رفتارهای با پتانسیل خود مخربی یا ناسالم است. این ایده بر بر اساس این باور است که همه رفتارها آموخته می شوند و می توان رفتارهای ناسالم را تغییر داد؛ برخی از از اختلالاتی که ممکن است با رفتار درمانی بهبود یابند عبارتند از:
- اظطراب
- افسرگی
- اختلالات هراس
- مسائل خشم
- اختلالات اشتها
- اختلال دوقطبی
- اختلال استرس
- بیش فعالی
- فوبیا ها
- صدمه به خود
- اختلال وسواس فکری
رفتار درمانی کودکان
رفتار درمانی و بازی درمانی هر دو برای کودکان استفاده میشوند. این درمان شامل آموزش هایی است که به کودک توانایی میدهد تا به موقعیت های زندگی پاسخ های مثبت تری بدهد. بخش اصلی این درمان پاداش برای کار های مثبت و تنبیه برای کارهای منفی است.
ممکن است مدتی زمان ببرد تا کودک بتواند به مشاور خود اعتماد کند. اگر احساس کند میتواند بدون هیچ عواقبی احساساتش را بیان کند؛ سر انجام حس راحتی با مشاور میکند.
تاثیر رفتار درمانی چقدر است؟
تاثیر رفتار درمانی در مبارزه با انوع اختلالات روانی حتی از نوع شدید آن، بسیار قابل قبول بوده است. طبق آمار، حداقل 75 درصد از بیمارانی که از طریق این روش، تحت درمان قرار میگیرند از روند درمان خود رضایت داشته اند. اگرچه رفتار درمانی به مهارت درمانگر بسیار وابسته است اما تلاش بیمار نیز عامل بسیار مهمی در موفقیت و درمان بیماری است.
یافتن رفتاردرمانگر
شاید پیدا کردن یک رفتاردرمانگر بسیار دشوار شود، یک سری منابع را بررسی کنیم شاید که این امر راحت تر شود.
هنگام یافتن فرد مورد نظر، می توانید افراد زیر را انتخاب کنید:
- مددکاران اجتماعی
- مشاوران دینی
- مشاوران غیر دینی
- روانشناسان
- روانپزشکان
به طور حتم این کار باید توسط روان‌درمانگران با مدرک تخصصی روانشناسی و روان‌پزشکی یا فردی از جامعه مددکاران اجتماعی انجام شود. اما روش درمان به چه صورت است؟
از یک یا چندین تکنیک برای درمان شما استفاده میکنند. در تمام تکنیک‌های رفتار درمانی، علت بیماری اهمیت چندانی ندارد. در واقع متخصصین در این زمینه بر این باورند که گرچه خودشناسی هدف ارزشمندی است اما موجب تغییر رفتار نمی‌شود. بنابراین برای کمک به تغییر رفتار شما نیازی به پیدا کردن ریشه بیماری ندارند. به عنوان مثال اگر شما به دلیل اضطراب بیش از حد، توانایی صحبت کردن در جمع را ندارید، مطعمنا مشکل شما ریشه ای در گذشته یا کودکی شما دارد “مثلا والدین شما در کودکی باعث تحقیر شما هنگام صحبت کردنتان در جمع خانواده و دوستان می‌شدند.”
اما ایا شناخت این علت ها میتواند در تغییر رفتار شما تاثیری داشته باشند؟ در بیشتر موارد، ما دلیل اینکه در موقعیت‌های مختلف رفتارهای خاصی از خود نشان می‌دهیم را می‌دانیم. اما با وجود این آگاهی نمی‌توانیم رفتار خود را تغییر دهیم. بنابراین رفتار درمانی عمدتا بر مشکلات فعلی بیماران و چگونگی تغییر این مشکلات متمرکز میشود.
کلام آخر
رفتار درمانی یعنی ساختن یک اجتماع سالم؛ گاهی اقدام به اصلاح چیز های کوچک میتواند انقلاب بزرگی ایجاد کند.