درمان لکنت
از سالهای گذشته تا به امروز برای درمان لکنت راه های مختلفی پیشنهاد و ارائه شده است که گروهی از آنها با شکست مواجه شده و بعضی موفق بوده است و تا به امروز تکمیل شده و مورد استفاده قرار می گیرد. قطعا هنوز درمانی برای لکنت به وجود نیامده که مستقیم بر روی مغز تغییرات ایجاد کند اگر با این ادعا مواجه شدید از خود و یا کودکتان مراقبت کنید چون با یک شیاد طرف هستید تنها روش درمانی برای درمان لکنت تا به امروز درمان از طریق گفتار درمانی بوده است تحقیقات نشان داده مغز افراد قبل و بعد از درمان لکنت از طریق گفتار درمانی دارای تفاوتهای بوده که نشاندهنده تأثیر مثبت استفاده از روشهای گفتار درمانی در درمان لکنت است.
بهترین روش درمان لکنت
بسیاری از کودکانی که با یک روش درمانی درست و متناسب با شرایطشان توسط گفتاردرمانی که بر درمان لکنت مسلط است، دوره درمان لکنت را سپری کرده اند هیچگاه دچار باز گشت لکنت نشده اند. امروز در علم گفتاردرمانی برای هر فردی که دارای لکنت است، متناسب با سن و ویژگی های لکنت فرد، روش و یا روش های درمان لکنت وجود دارد که کمک میکند درمان لکنت در بهترین حالت و کوتاه ترین زمان صورت گیرد. باید حواسمان باشد که گفتار درمانی یک حیطه از توانبخشی است و علم توانبخشی با مداومت بر تمرین های درست و موثر در طول زمان باعث تغییرات مثبت در مغز می شود نمی تواند در یک زمان کوتاه مثلا در یک جلسه اختلال لکنت کودک شما را درمان کند و بازهم اگر با این موضوع درمان لکنت در یک جلسه مواجه شدید در انتخاب درمانگر خود دقت کنید گفتار درمانی بیشتر بر اساس شرطی سازی و رفتار درمانی و همینطوراصلاح کردن محیط لکنت را درمان می کند.
چه سنی برای درمان لکنت مناسب است؟
شاید شما فرد بزرگسال باشید که سالها اختلال لکنت با شما همراه بوده و مسائل و مشکلات زیادی برای شما در مسیر زندگی، انتخاب شغل و… ایجاد کرده است و به این فکر کنید که دیگه زمان مناسبی برای درمان لکنت شما نیست نکته مهم این است که درمان لکنت در هر سنی می تواند انجام شود. برای سنین مختلف درمان لکنت مراحل و شیوه های متفاوتی دارد. البته باید توجه داشت درمان لکنت در کودکان مخصوصا کودکان زیرسن مدرسه ، زمانی که مدت زیادی از شروع لکنت نمیگذرد راحت تر و پایدارتر خواهد بود در بسیاری از موارد کودکی که در زمان مناسب درمان شده است، در بزرگسالی چیزی از لکنت در خاطرات او باقی نمانده است. در واقع هرچقدر از زمان شروع لکنت فاصله میگیریم ابعاد زندگی کودکان بیشتر تحت تاثیر لکنت قرار می گیرد. مانند اعتماد به نفس، ارتباط دوستی ها و… و فرد در بزرگسالی پر از احساسات و افکار منفی نسبت به خود و گفتار خود است نتیجه آن یک درمان لکنت طولانی تر و نیاز به تلاش بیشتر برای درمان کامل است پس درمان لکنت به صورت زودهنگام علاوه بر این که میتواند درمان لکنت کوتاه تر و راحت تری باشد باعث می شود کودک خاطرات منفی کمتری را از لکنت کردن همراه با خود داشته باشد و تاثیرات منفی بر زندگی کودک را به حداقل میرساند.
بهترین درمان لکنت در کودکان
برای اینکه یک متخصص بتواند بهترین درمان لکنت را برای کودک انتخاب کند باید بر عوامل موثر بر درمان لکنت و یا شدیدتر شدن لکنت مسلط باشد مهم ترین این عوامل که بر انتخاب بهترین درمان لکنت برای کودک می کند شامل موارد زیر است:
سن کودک دارای لکنت
علائم اصلی لکنت
علائم ثانویه لکنت
ویژگی های خلقی کودک دارای لکنت
ویژگی های محیط زندگی و آموزشی کودک دارای لکنت
با توجه به عواملی که گفته شده درمان لکنت در کودکان به دو گروه تقسیم میشود
درمان لکنت غیر مستقیم
درمان لکنت مستقیم
در روش های درمان لکنت غیر مستقیم با توجه به اینکه محیط و خانواده بسیار میتوانند در درمان لکنت تاثیرگذار باشند بر روی خانواده و محیط کار میشود که در بسیاری از مواقع در لکنت های خفیف و در افرادی که خیلی زود برای درمان مراجعه کردن با درمان لکنت غیر مستقیم، لکنت کودک به طور کامل درمان میشود.
در روش های درمان لکنت مستقیم در واقع خود کودک هم در درمان لکنت نقش دارد و گفتاردرمان و خانواده تمرینات را با کودک انجام می دهند. در زمانهای قدیم اصرار زیادی بر تغییر الگوی صحبت کردن کودک در درمان لکنت بوده اما امروزه به این نتیجه رسیدند که این روشها تاثیر مثبتی در درمان لکنت کودکان نمیگذارد و کودکان نمیتوانند گفتار روانی که در اثر صحبت کردن به شیوهی دیگری درجلسه درمان لکنت به دست میآورند را به روزمرهی خود انتقال دهند. به همین دلیل روشهای متناسب با درمان کودکان طراحی شد که امروزه تاثیر بسیار بیشتری در بهبودی و درمان لکنت در کودکان دارد به طوری که در اکثر موارد لکنت به طور کامل درمان میشود و بازنمی گردد. به طور کلی برای درمان لکنت در کودکان از عواملی مثل شرطیسازی فعال استفاده میکنند که کمکم کودک نسبت به استفاده از گفتههای بدون لکنت شرطی میشود و تلاش میکنند به صورت خودآگاه و ناخودآگاه از گفتههای روان استفاده کنند. این تمرینات با کودک باید در محیط بسیار شاد و لذتبخشی انجام شود تا تاثیر بیشتر و بهتری در مسیر درمان لکنت بگذارد. درمسیر درمان لکنت، کم کم تغییرات مثبت در سیستم های مغزی کودک ایجاد می شود و باعث بهبودی دائم و درمان کامل لکنت می شود. روشهای درمانی متفاوتی در لکنت کودکان وجود دارد و در ادامه بعضی از روش های درمان لکنت در کودکان توضیح داده می شود.
روش درمانی لیدکامب در درمان لکنت
در این روش از درمان لکنت که بر اساس شرطی سازی است، تمرینات در یک محیط لذت بخش و در چهارچوب بازیها و فعالیتهای مورد علاقهی کودک انجام میشود. در این روش به گفتههای روان و گفتههای ناروان کودک بازخورد کلامی داده میشود که این بازخوردها انواع متفاوتی دارند که توسط یک متخصص گفتار درمانی که بر درمان لکنت مسلط است به خانواده آموزش داده میشود البته همهی بازخوردها برای همه کودکان استفاده نمیشود بلکه با توجه به نظر درمانگر بازخوردهایی که مناسب سن و علایم و وضعیت کودک است به خانواده آموزش داده میشود و کمکم بر اثر شرطیسازی میزان لکنت کمتر و کمتر میشود و درمان لکنت به طور کامل انجام میشود. این روش درمانی سطوح متفاوتی دارد و تا مکالمات غیر ساختارمند در روزمره یعنی صحبتهایی که بین کودک و افراد رد و بدل میشود ادامه پیدا میکند و بهبودی لکنت را در همه جنبههای زندگی کودک اجرا میکند و به صد درصد میرساند این روش درمان لکنت معمولا برای کودکان زیر سن مدرسه و نهایتا برای کودکانی که تا سوم دبستان هستند یعنی تا نه سالگی استفاده می شود.
روش درمان قوانین روانی در درمان لکنت
روش قوانین روانی در درمان لکنت برای کودکان پیشدبستانی و سالهای اولیه مدرسه، روش مناسبی است. این روش درمان لکنت مجموعه ای از قوانین کودکانه برای کنترل و درمان لکنت است و هدف آن استفاده از نشانههای غیر کلامی در مسیر درمان لکنت برای بازخورد به گفتههای کودک است. این کار برای کاهش بازخورد های کلامی به کودکانی است که کاملا آگاه به لکنت هستند و بازخورد های کلامی آن ها را نسبت به وجود لکنت در گفتارشان حساس تر می کند و در آن ها حس منفی ایجاد می کند. همانند روش درمان لیدکامپ این روش نیز سطوح و قسمتهای متفاوتی دارد که متناسب با علائم کودک از آن استفاده میشود. مثلا قانون اول این روش برای کاهش و حذف تکرار ها است. قانون دیگر برای کاهش کشیدگویی ها و حذف کشیده گویی ها است و قانون بعدی برای حذف گیر و قفلها است. و متناسب با شرایط و علائم لکنت از علائم غیر کلامی مناسب استفاده میشود.
روش خانواده محور PCI در درمان لکنت
روش درمانی دیگری که برای خانوادهها استفاده میشود روش درمانی PCI یا روش درمانی خانواده محور است. در این روش درمان لکنت، الگوهای زندگی روزمرهی خانواده به طور جز به جز بررسی میشود. به طور مثال اینکه: وضعیت فعالیتهای روزانه خانواده به چه صورت است؟
روابط هر یک از اعضای خانواده با کودک به چه صورت است؟
فعالیتهای کودک در روزمره به چه کارهایی تقسیم می شود؟ آیا فقط فعالیت های هیجانی و یا فقط فعالیت های آموزشی است؟
نوع صحبت کردن خانواده در ارتباط با لکنت و سایر موارد با کودک چطور است.؟
آیا برشد بازی کودک متناسب با سنش است؟
آیا خانواده میتواند با کودک لحظات شاد و مناسبی را در بازی کردن بگذراند یا نه؟
و موارد زیاد دیگری که در این روش درمان لکنت مورد بررسی کامل قرار میگیرد و متناسب با الگویی که از خانواده به دست آمی آید سعی در بهبود آن ها و درمان لکنت برای کودک می شود.
علاوه بر روش های درمان لکنت که توضیح داده شده، روشهای بسیار دیگری برای درمان کودکان وجود دارد که متناسب با ویژگی های کودک برای درمان لکنت، انتخاب میشوند.
بهترین متخصص درمان لکنت
زمانی که برای درمان لکنت کودکتان و یا درمان لکنت خودتون به عنوان یک فرد بزرگسال اقدام میکنید یکی از موارد مهم که بر موفق شدن درمان لکنت تاثیر زیادی می گذارد، این است که شما به چه کسی برای درمان لکنت مراجعه می کنید. قطعا تا به امروز بهترین فرد برای درمان لکنت گفتار درمان است .ولی آیا به هر گفتاری درمانی می توان برای درمان لکنت مراجعه کرد؟ درمان لکنت یک درمان چند جانبه است به علت اینکه لکنت یک اختلال تک عاملی نیست لکنت یک اختلال چند عاملی است، ژنتیک، خلق و خوی کودک، محیط زندگی کودک و نوع ارتباطش با افراد مختلف میتواند بر روی شدت و درمان لکنت تاثیر بگذارد با توجه به این موارد شما برای درمان لکنت باید به متخصصی مراجعه بکنید که در حوزههای مرتبط به درمان لکنت شامل حوزههای روانشناسی، مشاورهی خانواده و درمان تخصصی لکنت سطح علمی و مهارت بالایی داشته باشد و همینطور تجربهی بالینی کافی برای درمان لکنت در افرد با ویژگی های متفاوت داشته باشند. درنتیجه شما برای انتخاب بهترین متخصص درمان لکنت باید به فردی مراجعه کنید که به صورت تخصصی بر روی لکنت مطالعه داشته و کار بالین انجام داده تا بتواند بهترین درمان لکنت را به بهترین روش به شما ارایه بدهد. درمان های ناموفق و رها شده باعث احساس یاس و ناامیدی در فرد میشود و فرد را نسبت به شروع مجدد درمان یا ادامه و تکمیل کردن درمان نامید میکند. پس بسیار مهم است وقتی کودکان علایم لکنت را از خود نشان میدهد برای درمان لکنت به متخصص مراجعه بکنیم که احتمال شکست درمان لکنت به حداقل برسد. تا از تاثیرات منفی درمان های ناموفق برای کودک پیشگیری کنیم. بهترین متخصص درمان لکنت فردی است که بتواند:
با کودک دارای لکنت ارتباط خوبی برقرار کند
سطح علمی و بالینی خوبی داشته باشد و بر اجرای انواع روش های درمان لکنت مسلط باشد
بتواند ویژگیهای خانواده و نقاط قوت و ضعف خانواده را تشخیص دهد وبراساس آن عمل کند
نگرانی خانواده را درک کند و بتواند آن را کاهش دهد
برای مسائل و چالشهای خانواده در طول درمان راه حل داشته باشد.
درمان لکنت در بزرگسالان
همچنین در درمان بزرگسالان بهترین متخصص درمان لکنت فردی است که به روشهای درمان لکنت در بزرگسالان مسلط باشد، سطح علمی فرد به روز باشد بهترین متخصص در درمان لکنت در بزرگسالان فردی است که به لکنت در بزرگسال فقط به عنوان چند علامت ظاهری نگاه نکند بلکه به تاثیراتی که لکنت در طول سالها حضور در زندگی فرد گذاشته است توجه بکنن و سعی در بهبود آنها کنند چرا که درمان و بهبود جنبههای مختلف زندگی فرد که تحت تاثیر لکنت قرار گرفته است در نتیجه موفقیت آمیز درمان لکنت بسیار با اهمیت هست.
شناخت درمانی در درمان لکنت بزرگسال
درمان لکنت در بزرگسالان با درمان لکنت در کودکان متفاوت است. در درمان لکنت در بزرگسالان، بخش مهمی از علائمی که باید درمان شود، احساسات و افکار منفی است که در فرد دارای لکنت در طول سالیان طولانی به وجود آمده است. یکی از جدیدترین روشهای درمان لکنت برای بهبود افکار و احساسات منفی ، روش درمانی CBT و یا شناخت درمانی است که در آن به بررسی تجربههای گذشته و به تاثیری که تجربیات بر باورها و احساسات فرد دارای لکنت داشته اند پرداخته می شود. این روش در درمان لکنت کمک می کند تا چرخه های ذهنی معیوب که باعث افکار و احساسات منفی در فرد دارای لکنت می شود تشخیص داده شوند و چرخه های سالم جایگزین چرخه های معیوب ذهنی شوند. درمان احساسات و افکار منفی تا حد زیادی باعث موفقیت آمیز شدن درمان لکنت در بزرگسالان می شود چون باعث کاهش اضطراب و استری و کنترل هرچه بهتر شرایط محیطی و همینطور کنترل لکنت خود می شود. در شناخت درمانی موضوعی به عنوان خطاهای شناختی در سیستم فکری فرد مطرح می شود. که این خطاهای شناختی باعث میشود تا فرد دارای لکنت تمام اتفاقات روزمره خود را در چهارچوب این خطاها تحلیل و بررسی کند و درباره آن ها قضاوت کند و یا تصمیم بگیرد. به عنوان مثال خطای خود مقصر بینی یعنی فرد در هر اتفاقی که رخ میدهد خود را مقصر میداند و در مورد فرد دارای لکنت، خود را به دلیل اینکه فرد دارای لکنت است مقصر میداند و خود را مورد سرزنش قرار میدهد. در درمان لکنت ناموفق قبلی خود را مقصر می داند و باعث میشود که نتواند توانمندیهای خود را و یا حتی خطاهای محیطی و خطاهای دیگران را ببیند و مدام حس بد، حس گناه و شرم دارد .
خطای شناختی بعدی خطای بیش تعمیمی است به طور مثال اگر یک نفر در یک جمع او را مورد تمسخر قرار داده است این موضوع را به همه تعمیم میدهد و میگوید همه صحبت کردن من را مسخره میکنند. یا اگر یک قسمت از برنامه درمان لکنت را نتواند به درستی انجام دهد آن را به کل تمرینات تعمیم می دهد. خطاهای شناختی و باورهای اشتباه در فرد ارای لکنت تشخیص داده میشود و براساس آن ها درمان شناختی که قسمت مهمی از درمان لکنت در بزرگسالان است انجام میشود
درمان لکنت بزرگسالان
بعد از شناخت درمانی و یا همزمان با شناخت درمانی، درمان علائم اصلی لکنت انجام میشود یعنی علائمی که در گفتار فرد مشاهده میشود. با استفاده از روشهای درمانی مختلف مانند روش درمانی ون رایپر و یا روش درمانی کمپرداون و… مورد درمان قرار میگیرند. اینکه از چه روش درمان لکنت برای حذف علائم اصلی استفاده شود خیلی بستگی به فرد، ویژگیهای فرد دارای لکنت، درمانهایی که در گذشته داشته، نتایج درمان وعلت شکست در درمان لکنت گذشته دارد.