درمان لکنت در کودکان موضوعی است که در این مقاله بررسی خواهیم کرد. لکنت یکی از اختلالات شایع در کودکان است که ممکن است تاثیرات عمیقی بر رشد و توسعه آنها داشته باشد. لکنت یک اختلال گفتاری است که باعث وقفه در بیان کلمات می شود و شامل سه علامت اصلی، از جمله تکرار، کشیده گویی و گیر و قفل است. در ادامه از روش های درمان لکنت تا شیوه انتخاب یک گفتار درمان را بررسی میکنیم.
انتخاب بهترین درمان لکنت برای کودکان
برای اینکه یک متخصص بتواند بهترین درمان لکنت را برای کودک انتخاب کند باید عوامل موثری را مورد بررسی قرار دهد. چند نمونه از این عوامل که بر انتخاب بهترین درمان لکنت برای کودک کمک می کند شامل موارد زیر است:
- سن کودک دارای لکنت
- علائم اصلی لکنت
- علائم ثانویه لکنت
- ویژگی های خلقی کودک دارای لکنت
- ویژگی های محیط زندگی و آموزشی کودک دارای لکنت.
با توجه به عواملی که گفته شد، درمان اختلال لکنت به دو گروه مستقیم و غیر مستقیم تقسیم میشود. در ادامه این دو گروه را به صورت دقیق تر بررسی میکنیم.
درمان لکنت غیر مستقیم: در این روش با توجه به اینکه محیط و خانواده بسیار می‌توانند در درمان لکنت تاثیرگذار باشند بر روی خانواده و محیط، کار میشود. بسیاری از مواقع در لکنت های خفیف و یا افرادی که خیلی زود برای درمان مراجعه کردند، با درمان لکنت غیر مستقیم، لکنت کودک به طور کامل درمان میشود.
درمان لکنت مستقیم: در این روش خود کودک نیز در درمان لکنت نقش دارد و گفتار درمانی به همراه خانواده تمرینات را با کودک انجام می دهند. در زمان‌های قدیم اصرار زیادی بر تغییر الگوی صحبت کردن کودک در درمان لکنت بود، اما امروزه به این نتیجه رسیدند که این روش‌ها تاثیر مثبتی در درمان لکنت کودکان نمی‌گذارند و کودکان نمی‌توانند شیوه صحیح گفتاری که در جلسه درمان لکنت به دست می‌آورند را به روزمره‌ی خود انتقال دهند. به همین دلیل روش‌های متناسب با درمان کودکان طراحی شد که امروزه تاثیر بسیار بیشتری در بهبودی و درمان لکنت در کودکان دارد به طوری که در اکثر موارد، لکنت به طور کامل درمان میشود و بازنمی گردد.
روش های درمان لکنت در کودکان
برای درمان لکنت در کودکان از عواملی مثل شرطی‌سازی استفاده می‌کنند، که به مرور زمان کودک نسبت به استفاده از گفته‌های بدون لکنت شرطی میشود و تلاش می‌کنند به صورت خودآگاه و ناخودآگاه از گفته‌های روان استفاده کنند. این تمرینات با کودک باید در محیط بسیار شاد و لذت‌بخشی انجام شود تا تاثیر بیشتر و بهتری در مسیر درمان لکنت بگذارد. در مسیر درمان لکنت، کم کم تغییرات مثبت در سیستم های مغزی کودک ایجاد می شود و باعث بهبودی دائم و درمان کامل لکنت می شود. روش‌های درمانی متفاوتی در لکنت کودکان وجود دارد و در ادامه به تعدادی از این روش های درمانی لکنت در کودکان می پردازیم.
روش درمانی لیدکامب
در این روش از درمان لکنت که بر اساس شرطی سازی است، تمرینات در یک محیط لذت بخش و در چارچوب بازی‌ها و فعالیت‌های مورد علاقه‌ی کودک انجام میشود. در این روش به گفته‌های روان و گفته‌های ناروان کودک بازخورد کلامی داده میشود، که این بازخوردها انواع متفاوتی دارند که توسط یک متخصص گفتار درمانی که بر درمان لکنت مسلط است به خانواده آموزش داده میشود.
البته همه‌ی بازخوردها برای همه کودکان استفاده نمی‌شود، بلکه با توجه به نظر درمانگر بازخوردهایی که مناسب سن، علائم و وضعیت کودک است به خانواده آموزش داده میشود و به تدریج بر اثر شرطی‌سازی، میزان لکنت کمتر و کمتر میشود و درمان لکنت به طور کامل انجام میشود.
این روش درمانی سطوح متفاوتی دارد و تا مکالمات غیر ساختارمند در روزمره (صحبت‌هایی که بین کودک و افراد رد و بدل میشود) ادامه پیدا می‌کند و بهبودی لکنت را در همه جنبه‌های زندگی کودک اجرا می‌کند. این روش درمان لکنت معمولا برای کودکان زیر سن مدرسه و نهایتا برای کودکانی که تا سوم دبستان هستند یعنی تا نه سالگی استفاده می شود.
روش درمان قوانین روانی
روش قوانین روانی برای کودکان پیش‌دبستانی و سال‌های اولیه ی مدرسه، روش مناسبی است. این روش درمان لکنت مجموعه ای از قوانین کودکانه برای کنترل و درمان لکنت است و هدف آن استفاده از نشانه‌های غیر کلامی در مسیر درمان لکنت برای بازخورد به گفته‌های کودک است. این کار برای کاهش بازخورد های کلامی به کودکانی است که کاملا آگاه به لکنت هستند و بازخورد های کلامی آن ها را نسبت به وجود لکنت در گفتارشان حساس تر می کند و در آن ها حس منفی ایجاد می کند.
همانند روش درمان لیدکامب، این روش نیز سطوح و قسمت‌های متفاوتی دارد که متناسب با علائم کودک از آن استفاده میشود. برای مثال قانون اول این روش برای کاهش و حذف تکرار ها است، قانون دیگر برای کاهش کشیده گویی ها و حذف کشیده گویی ها و قانون بعدی برای حذف گیر و قفل ها است.
روش خانواده محور PCI
یک روش درمانی دیگر که برای خانواده‌ها استفاده میشود روش درمانی PCI یا روش درمانی خانواده محور است. در این روش درمان لکنت، الگوهای زندگی روزمره‌ی خانواده به طور جز به جز بررسی میشود. به طور مثال:
- وضعیت فعالیت‌های روزانه خانواده به چه صورت است؟
- روابط هر یک از اعضای خانواده با کودک به چه صورت است؟
- فعالیت‌های کودک در روزمره به چه کارهایی تقسیم می شود؟
- آیا فقط فعالیت های هیجانی و یا فقط فعالیت های آموزشی است؟
- نوع صحبت کردن خانواده در ارتباط با لکنت و سایر موارد با کودک چطور است؟
- آیا خانواده می‌تواند با کودک لحظات شاد و مناسبی را در بازی کردن بگذراند یا نه؟
موارد زیاد دیگری که در این روش مورد بررسی کامل قرار می‌گیرد و متناسب با الگویی که از خانواده به دست می آید، سعی در بهبود آن ها و درمان لکنت برای کودک می شود.
علاوه بر روش های درمان لکنت که توضیح داده شده، روش‌های بسیار دیگری برای درمان کودکان وجود دارد که متناسب با ویژگی های کودک برای درمان لکنت، انتخاب میشوند.
بهترین متخصص درمان لکنت
زمانی که برای درمان لکنت کودکتان و یا برای درمان لکنت در بزرگسالان اقدام می‌کنید یکی از موارد مهم که بر موفق شدن درمان لکنت تاثیر زیادی میگذارد، این است که شما به چه کسی برای درمان مراجعه می کنید. قطعا تا به امروز بهترین فرد برای درمان لکنت، گفتار درمان است .
ولی آیا به هر گفتار درمانی می توان برای درمان لکنت مراجعه کرد؟ درمان لکنت یک درمان چند جانبه است، به علت اینکه لکنت یک اختلال تک عاملی نیست لکنت یک اختلال چند عاملی میباشد. ژنتیک، خلق و خوی کودک، محیط زندگی کودک و نوع ارتباطش با افراد مختلف می‌تواند بر روی شدت و درمان لکنت تاثیر بگذارد. با توجه به این موارد شما برای درمان لکنت باید به متخصصی مراجعه کنید که در حوزه‌های مرتبط به درمان لکنت شامل روانشناسی، مشاوره‌ی خانواده و درمان تخصصی لکنت سطح علمی و مهارت بالایی داشته باشد و همینطور تجربه‌ی بالینی کافی برای درمان لکنت در افراد با ویژگی های متفاوت داشته باشند.
درمان های ناموفق و رها شده باعث احساس یاس و ناامیدی در فرد میشود و فرد را نسبت به شروع مجدد درمان یا ادامه و تکمیل کردن درمان نامید می‌کند. پس بسیار مهم است وقتی کودکان علایم لکنت را از خود نشان می‌دهند، برای درمان لکنت به متخصص مراجعه کنیم که احتمال شکست درمان لکنت به حداقل برسد، تا از تاثیرات منفی درمان های ناموفق برای کودک پیشگیری کنیم.
میتوان گفت بهترین متخصص درمان لکنت فردی است که بتواند:
- با کودک دارای لکنت ارتباط خوبی برقرار کند
- سطح علمی و بالینی خوبی داشته باشد و بر اجرای انواع روش های درمان لکنت مسلط باشد
- بتواند ویژگی‌های خانواده و نقاط قوت و ضعف خانواده را تشخیص دهد وبراساس آن عمل کند
- نگرانی خانواده را درک کند و بتواند آن را کاهش دهد
- برای مسائل و چالش‌های خانواده در طول درمان راه حل داشته باشد.
کلام آخر…
لکنت یک مشکل جدی در کودکان است که نیازمند توجه و مداخله‌های مناسب است. درمان و مشاوره مناسب می‌تواند به کودکان کمک کند تا در مهارت‌های صحبت کردن بهبود یابند و از مشکلات ارتباطی و اجتماعی جلوگیری کنند. ترکیبی از تمرینات تلفظی و مشاوره متخصص می‌تواند در این راه موثر باشد. همچنین، حمایت و آگاهی خانواده نیز نقش مهمی در موفقیت درمان لکنت دارند.