دیسلکسیا (Dyslexia) یا اختلال خواندن یک اختلال یادگیری خاص است. دیسلکسیا یک ناتوانی یادگیری است که خواندن، نوشتن و املا را با وجود هوش طبیعی و آموزش کافی دشوار می کند. در این اختلال مغز قادر نیست که اطلاعات دریافتی از چشم یا گوش را، به زبان قابل فهم پردازش کند. اگر به دنبال اطلاعات کامل و جامعی درباره ی اختلال دیسلکسیا هستید، این مقاله را تا انتها مطالعه فرمایید.
انواع اختلال خواندن یا دیسلکسیا (Dyslexia)
در حال حاضر هیچ معیاری برای تشخیص دیسلکسیا وجود ندارد. از آنجایی که شناسایی و تحقیق بر علائم و چالش های این اختلال، میتواند در فرایند بهبود آن کمک کند، محققان برای تحقیق بهتر این اختلال را به چهار دسته تقسیم کرده اند که عبارتند از:
دیسلکسیای واجی یا صوتی (Phonological Dyslexia)
این نوع دیسلکسیا بر روی توانایی شناخت صوتی حروف و کلمات تاثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به این نوع ممکن است دشواری در ارتباط حروف با صداها، تشخیص نویسه‌ها و تشکیل کلمات را تجربه کنند.
دیسلکسیای سطحی (Surface Dyslexia)
در این نوع دیسلکسیا، افراد دشواری در خواندن کلمات با ساختار واضح و روشن دارند. ممکن است با مشکلات در تشخیص کلمات به شکل کلان و نادیده گرفتن جزئیات مواجه شوند.
دیسلکسیای سرعت‌خوانی (Rapid Naming Deficit)
افراد دچار این نوع دیسلکسیا ممکن است دشواری در سریع و اصطلاحاً نامگذاری سریع شیوه خواندن داشته باشند، حتی اگر مهارت خواندن عمومی آنها نسبتاً خوب باشد.
دیسلکسیای چند حسی (Multisensory Dyslexia)
این نوع دیسلکسیا ممکن است با مشکلات در ادغام اطلاعات حسی از جمله دیداری، شنوایی، و حرکتی مواجه شود، که میتواند بر توانایی خواندن تأثیر گذار باشد.
گفتار درمانی کودکان در غرب تهران
نشانه و علائم اختلال خواندن یا دیسلکسیا (Dyslexia)
قبل از شروع تحصیل در مدرسه، علائمی که ممکن است نشان دهنده ابتلا به دیسلکسیا در کودکان جوان باشد عبارتند از:
- صحبت کردن با تاخیر: کودکانی که در معرض خطر دیسلکسیا هستند، ممکن است دیرتر از همسالان خود شروع به صحبت کنند.
- یادگیری آهسته کلمات جدید: آنها ممکن است مشکلی در یادگیری و به خاطر سپردن کلمات جدید داشته باشند و نیاز به تکرار و تمرین بیشتری داشته باشند.
- مشکل در شکل دادن صحیح کلمات: این کودکان ممکن است مشکلی در تشخیص و تلفظ کلمات داشته باشند، مانند تلفظ صداهای معکوس در کلمات یا اشتباه گرفتن کلمات با تلفظ مشابه.
- مشکل در به یاد آوردن حروف، اعداد و رنگ‌ها: آنها ممکن است دشواری در به یاد آوردن و نام بردن حروف الفبا، اعداد و رنگ‌ها داشته باشند.
- یادگیری سخت لالایی یا انجام بازی‌های ریتم‌دار
مشکلاتی که در سن مدرسه ممکن است برای فرد پیش بیاید عبارتند از:
- خواندن پایین‌تر از حد انتظار برای سن
- مشکل در پردازش و درک مطلب
- دشواری در پاسخگویی به سوالات به درستی
- مشکل در به یاد آوردن توالی اطلاعات
- دشواری در تشخیص شباهت‌ها و تفاوت‌ها در حروف و کلمات
- ناتوانی در تلفظ کلمات ناآشنا
- مشکل در هجی کردن کلمات
- صرف زمان زیاد برای انجام وظایفی که شامل نوشتن و خواندن می‌شوند، و خودداری از فعالیت‌هایی که نیاز به خواندن دارند.
علائم دیسلکسیا در بزرگسالان و نوجوانان با نشانه‌های این بیماری در کودکان یکسان است. برخی از نشانه‌های مشترک اختلال یادگیری خواندن (دیسلکسیا) در کودکان و بزرگسالان عبارتند از:
- مشکل در خواندن
- نوشتن آهسته و پرزحمت
- هجی کردن کلمات
- خودداری از فعالیت‌هایی که به خواندن نیاز دارند
- تلفظ اشتباه کلمات و مشکل در به یاد آوردن کلمات
- مشکل درک جوک‌ها و اصطلاحات
- صرف زمان زیاد برای انجام وظایفی که شامل نوشتن و خواندن می‌شوند
- مشکل در خلاصه کردن داستان
- یادگیری زبان خارجی
- اختلال در حفظ کردن و حل مسائل ریاضی است.
علل ایجاد اختلال خواندن یا دیسلکسیا
این اختلال ممکن است به دلایل ژنتیکی یا مغزی به وجود آید. فاکتورهای ژنتیکی نقش مهمی در ایجاد دیسلکسیا ایفا می‌کنند؛ به عبارت دیگر، اگر فردی در خانواده اختلال دیسلکسیا داشته باشد، احتمال انتقال این اختلال به نسل‌های بعدی افزایش می‌یابد. همچنین، مشکلات مغزی و نقص در ناحیه‌های مختلف مغز که در فرآیند خواندن و نوشتن نقش دارند، میتوانند عاملی در ایجاد دیسلکسیا باشند. همچنین، وقوع سکته مغزی یا آسیب‌های مغزی در دوران نوجوانی ممکن است باعث ایجاد دیسلکسیا شود.
انتهای کلام…
این اختلال میتواند جوانب مختلفی از زندگی فرد را تحت تاثیر خود قرار دهد. تشخیص و ارزیابی هرچه سریع تر این اختلال میتواند کمک بسیار زیادی در روند بهبود آن داشته باشد.
سوالات متداول درباره دیسلکسیا (Dyslexia)
- آیا درمان برای دیسلکسیا وجود دارد؟
هرچند دیسلکسیا به طور کامل درمانپذیر نیست، اما به کمک تکنیک و روش هایی میتوان شدت آن را کاهش داد. - چگونه میتوانم به فردی که دیسلکسیا دارد کمک کنم؟
حمایت و تشویق از اهمیت بخشیدن به مهارتهای دیگر از جمله هنرها و علوم، میتواند به فرد مبتلا به دیسلکسیا افتخار بخشد و احساس موفقیت کند. - چگونه معلمان و والدین میتوانند کودکان دارای دیسلکسیا را حمایت کنند؟
معلمان و والدین میتوانند با ارائه حمایت و آموزش مناسب، مسیر یادگیری کودکان دیسلکسیک را تسهیل کنند. استفاده از متدهای آموزشی خاص و اعطای وقت و توجه بیشتر به نیازهای این کودکان میتواند موثر باشد.